Mavzu: Urug' sifatining dalada kôkarishiga ta'siri Reja

Kimyoviy va fizik omillar. Urug‘larga turli kimyoviy moddalarning eritmalari
bilan ekish oldidan ishlovberilishining unib chiqishi va maysalari xossalarini
shakllanishidagi jarayonlarni o‘zgartirib, ma’lum yo‘lga solishga imkon beradi.
Urug‘larga: seleksiyada ishlatish uchun maysalarda irsiy o‘zgarishlarni hosil qilish;
maysalarni noqulay sharoitlarga moslashtiruvchi funksiyalarini kuchaytirish;
maysalar yashovchanligi va ularda bo‘ladigan moddalar almashinuvini
kuchaytirish (jonlantirish, stimullash); urug‘larni oziq moddalar bilan boyitish;
ularni va maysalarni zararkunanda hamda kasalliklardan himoya qilish maqsadida
kimyoviy moddalar bilan ishlov beriladi.
Tabiy hodisalarga asoslangan omillar urug‘larning unib chiqish jarayoniga, bu
davrda bo‘ladigan metabolizm tabiatiga katta o‘zgarishlar kiritadi. Bu omillarning
dozalari, ta’sir ko‘rsatib borish muddatlari va boshqa tegishli sharoitlarni bilib
yaxshi tanlab olinganida ular urug‘larning unib chikishi va maysalarning o‘sib
borishini jonlantiradi, lekin o‘simliklar rivojlanishining keyingi bosqichida bu
omilarnning ta’siri so‘nib boradi. Rentgen nurlari va gamma nurlar berish, yuqori
kuchlanishli o‘zgaruvchan tok elektr maydoni, yuqori kuchlanish impulslari,
ultrabinashfa va infiraqizil nurlar, to‘plangan impulsli quyosh nuri, ultiratovush va
oddiy tovush to‘lqinlari, yuqori chastotali elektromagnit maydoni, issiqlik
neytronlari, lazyer nuri va boshqalar bilan ta’sir o‘tkazish ana shunday omillar
jumlasiga kiradi.
Urug‘larga beriladigan kimyoviy moddalar va tabiiy omilarning miqdori va
qancha vaqt ta’sir ettirilishi, ya’ni ularning dozalari bilan ekspozisiyasi ekinning
turiga, beriladigan ishlovning shart-sharoitlari va maqsadlariga asosan turlicha
bo‘ladi. Kimyoviy va tabiiy omillarni qo‘llash usullari hozir ishlab chiqarish
sharoitlarida sinovdan o‘tkazilmoqda, shunga ko‘ra, ularni ilmiymuassasalarning
hodimlari boshchiligida qo‘llash kerak.
Urug‘larning unish jarayoni ularning biologik holati hamda talaygina tashqi
muhit omillariga ko‘p darajada bog‘liq.Yosh nihollarda o‘zgaruvchanlik, qari
o‘simliklardagidan ko‘ra ancha kuchli bo‘ladiki, bu yosh nihollarga yuksak
darajada muloyimlik baxsh etadi.Shu narsa o‘simliklar evolyusiyasi uchun muhim
bo‘lib, amaliy jihatdan kattagina ahamiyatga egadir, chunki, yangi o‘simlik
shakillarini yaratish, avlodda muayyan xossalarni shakllantirish hamda o‘simliklar
hosildorligini oshirish maqsadida ekish oldidan urug‘larga har xil ishlov berib,
ularga tegishlicha ta’sir o‘tkazishga imkon ochadi.Urug‘larning unib chiqishiga
ta’sir o‘tkazadigan omillarni uch guruhga birlashtirish mumkin:
urug‘larningbiologik holatiga aloqador omillar, ekologik omillar, fizik va
kimyoviy omillar.