Mavzu: “umumta’lim maktablarida mavzu asosida rasm ishlashda o`quvchilarning fikrlash qobiliyatlarini faollashtirish usullari” Ilmiy rahbar

8. Uyga vazifa berish — 3 - 4 daqiqa.
a) kelasi darsga, yangi darsga tegishli terniinlarni adabiyotlardan topib o'qiysiz,
b) ………….mavzuda rasm chizasiz va hokazolar.
9. Foydalanilgan adabiyotlar:
Masalan:
1. Azimova B.Z. Naturmort tuzish va tasvirlash metodikasi. T.: O'qituvchi, 1984. -
2. Darsliklar..............................T.: nashriyot, yili, bet.
3. Ayrim nashrlar, ensiklopediya, maqola va hokazo.
Bugungi mustaqillikka erishgan vaqtda qadriyatlarimizni qayta tiklanishi borasida tasviriy san'at darslarida turli yo'1-yo'riqlar bilan xalqimiz merosining hunarmandchilik, amaliy bezak va milliy an'ana, afsona va rivoyatlardan foydala- nishni amalga oshirish uchun o'ziga xos uslublardan qo'llanishi mumkin.
O'qitish metodikasi — bu nima? Ilmmi yoki san'atmi? O'qitish metodikasini nazariyasi—ilmdir, uning ma'lum mazmunlari va tavsiyalarini samaradorligi ilmiy asoslanib isbotlangan. O'qitishning o'zi esa o'quv-tarbiyaviy jarayonga ta'sir qilib o'ziga jalb qila olish — san'atdir. Nazariy va amaliy tomonlarini farqini bilib, metodikaga bir tomonlama qarashlar bo'lishi mumkin emas.
O'qitish san'ati, dars konspektidagi nazariy bilimlarni ta'lim amaliyotida ijodiy foydalanishni talab etadi. Shuning uchun dars konspektini tuzishda asosiy e'tiborni bayon qilish shakliga emas, balkim o'quv materialini mazmunini yoriti- lishiga qaratilishi lozimdir.
Tajribadan ma'lumki talabalar amaliy mashg'ulotlar, peda-gogik amaliyot natijasida o'zlari xilma-xil yangi va o'zgacha, qiziqarli, original ishlash turlarini yaratadilar.


2.2. Mavzu asosida dars soatlarininig tahlili.

Oquvchilar uchun namoish etiladigan narsalar va tasvirlar avvalo mashg`ulot mavzusi bilan bog`liq holda bo`lib, ular o`z tuzilishi, shakli, rangi, o`lchovlari bilan soda, tushunarli, bolarlarda his – hayajon uygotadigan bo`lishligi maqsadga muvofiqdir. Eng muhimi, bunday materiallar o`quvchilarni o`ylashga majbur etadigan, bolalarni yangi tushunchalar bilan boyitadigan bo`lishligi muhim.

Namoish etadigan narsalar, ularning tasvirlari haqidagi ma`lumotlarni bola- larga og`zaki yetkazishda ularning tahlili muhim ahamiyat kasb eradi. Bu tahlil bevosita narsalarning tuzilishi, shakli, rangi, o`lchovlari ularning mohiyati haqida savol javob tarzida o`tkazilishi maqsadfga muvofiqdir.
O`quvchilarimizga dekarativ kompazitsiya mashg`ulotlari naqsh ishlash, er- tak va hikoyalar asosida iyustratsiyalar ishlashlarni nazarda tutadi. Ayniqsa, yo`lsi- mon, kvadrat, to`rtburchak, aylana shaklidagi naqsh namunalaridan ko`chirib o`r- ganishga, o`zbek xalq amaliy san`ati namunalarini o`zlashtirishga alohida e’tibor beriladi. Bunda ko`proq naqsh kompazitsiyasi, rang elementlarini to`g`ri tasvirlash, ularni ijodiy xarakterda bo`lishiga, naqsh foni bilan uning elemental- rining ranglari o`rtasidagi o`zaro bog`lqlik, stilizatsiya masalalari o`qituvchining diqqat markazida bo`lishi hisoblanadi. Shuningdek naqsh gulining nomlarini ham o`quv- chilarga ko`rgazmali tarzda tushintirib boorish talab etiladi. Dastlabki mashg`ulot- larda bolalar yo`lsimon naqsh namunalaridan ko`chirsalar, keyingisida naqsh sxe- malari va elementlari asosida, oxirida butunlay ijodiy naqsh chizadilar. Quyida kvadrat shaklidagi naqsh sxemasi va elementlari ko`rsatilgan.
Biz manashu borada, quyidagi dars mavzusi bo`yicha dars mavzusini ko`rib chiqamiz, bu quyidagicha:
Brinchi dars ishlanmasi
Darsning mavzusi. Anor tasviridan yo`lsimon naqsh ishlash.
Darsning vazifalari. O`quvchilarni yo`lsimon naqshlar haqidagi tushuncha- larini yanada kengaytirish. Mevalardan naqsh tuzish mumkinligi haqida tushuncha hosil qilish. Qalam va mo`yqalam bilan rasm chizish malakalarini rivojlantirish.
Darsning jihozlanishi. Meva va sabzavotlar tasviridan ishlangan naqshlar. Anor va uning stilizatsiyalangan tasvirlari.
Darsning mazmuni. Yangi mavzuni bayon qilishda uzum, anor, kuga boqar tasviridan tuzilgan naqshlar, anorning stilizatsiyalashgan tasvirlari ko`rsatiladi va tushintiriladi. 1-rasm. So`ngra amor shaklida ishlangan yo`lsimon naqshni kompa- zitsiya variantlari ko`rgazmali qurol yordamida tushintiriladi. 2- rasm.
O`quvchilar bu naqshdan birontasining rasmini ishlaydilar va rangini o`zlari mustaqil ravishda tanlaydilar.
O`qituvchi o`quvchilarning tasvirlay olish malakalari va tayyorgarligini hisobga olib, anor tasviridan ishlangan uchta naqshdan birontasini chizish yoli, o`quvchilarga rasmda ko`rsatilganidek amalgam oshiriladi. 3-rasm.