Mavzu: uglerod ishning maqsadi

Mavzu: KREMNIY
Ishning maqsadi: Kremniy va uning birikmalari xossalarini o‘rganish.
Kerakli reaktivlar: toza qum, magniy kukuni, xlorid kislota eritmasi, kremniy kukunlari, natriy silikat, silikat kislota geli, fenolftalein eritmasi, temir (II) va kobalt tuzlari eritmalari, kobalt, temir (II) alyuminiy, nikel, mis va kalsiy tuzlarining kristallari va boshqalar
Kerakli jihoz, uskunalar va idishlar:
1. Har xil o‘lchamli probirkalar, shisha tayoqcha 2. Pipetkalar har xil o‘lchamda
3. Oddiy stakanlar, kolbalar 4. Shtativlar, qisqich va halqalari bilan
Ishning borishi: 1. Erkin kremniy va silanning olinishi. 2 mikroshpatel toza qum (kvars qumi yoki silikagel) va 4 mikroshpatel magniy kukuni olib, shisha ustida shisha tayoqcha yordamida yaxshilab aralashtiring. Hosil bo‘lgan aralashmani o‘tga chidamli probirkaga solib, shtativga tik holda mahkamlang. Dastlab probirkaning hamma tomonini, keyin esa uni aralashma turgan joyidan qizdiring. Aralashmaning kuchli cho‘g‘lanishini belgilang. Shu paytda qizdirishni to‘xtating. Aralashma sovigach probirkani qog'oz ustida sindiring va kremniy, magniy oksidi, magniy silitsidlaridan iborat qotib qolgan massani shisha siniqlaridan pinset yordamida tozalang. Ichida 10-15 tomchi 4 n xlorid kislota eritmasi bo‘lgan tigel tayyorlang va unga hosil qilingan massadan bir necha bo‘lakcha tushiring. Reaksiya natijasida hosil bo‘ladigan silanning (SiH₄) o‘z-o‘zdan alangalanishini va tigelda qolgan kremniy kukunlarining rangini belgilang. Kremniyning ishqor bilan о 'zaro ta'siri. Avvalgi tajribada olingan kremniy kukunidan probirkaga ozgina soling va uning ustiga 2-3 ml konsentrlangan ishqor (NaOH) eritmasidan quying. Probirka og'zini gaz o‘tkazuvchi egik nay o‘rnatilgan tiqin bilan berkiting. Ajralib chiqayotgan gazni suv ustida yig'ing va uning tabiatini o‘rganing. Reaksiya tenglamalarini yozing.
2. Silikat kislota geli va zolining olinishi. a) silikat kislotaning olinishi. Probirkaga natriy silikatning yangi tayyorlangan eritmasidan 5 tomchi tomizib, unga 6-7 tomchi 2 n xlorid kislota eritmasidan tomizing. Eritmani shisha tayoqcha yordamida yaxshilab aralashtiring va silikat kislota geli hosil bo‘lishini belgilang. Reaksiya tenglamasini yozing.
b) silikat kislota zolida uning gelini hosil qilish. Probirkaga 4-5 tomchi konsentrlangan xlorid kislota tomizing, ustiga 1-2 tomchi natriy silikatning to‘yingan eritmasidan qo‘shing. Hosil bo‘lgan silikat kislota zolini gaz gorelkasining past alangasida silikat kislota geliga o‘ tguncha qizdiring. Qizdirish qanday ahamiyatga ega?