Mavzu: tuproqning suv va havo rejimlari hamda ularni xossalari

9-10-MAVZU:TUPROQNING SUV VA HAVO REJIMLARI

HAMDA ULARNI XOSSALARI

1. 
   Tuproqning suv xossalari (suv-fizik, gidrofizik). Tuproqning suv balansi. Tuproqning suv xossalari formalari.
   
2. 
   Kimyoviy birikkan suv. Gigroskopik suv. Tuproqning suv o`tkazuvchanligi va suv ko’taruvchanligi, maksimal gigroskopik namlikni tuproqning so’lish namligi.
   
3. 
   Tuproqning nam sig’imi. Tuproqning dala nam sig’imi chegarasi.
   
4. 
   Tuproqnnig suv-fizik xosalarining dexqonchilik madaniyati ta’sirida o’zgarishi.
   

Tayanch so`zlari; . Tuproq, o‘simlik, kimyoviy va biokimyoviy jarayonlar, transpiratsiya koeffitsienti, suv rejimi, Fizikaviy birikkan” suv va “kimyoviy birikkan” suv.

1. Tuproqda va o‘simlikda bo'ladigan kimyoviy va biokimyoviy jarayonlar suvli muhitda kechadi. 0 ‘simlik suv bilan yetarli ta’minlangandagina unda o‘sish, rivojlanish va barcha fizologik jarayonlar normal o‘tadi. Har qanday madaniy o‘simlik urug'i unib chiqishidan oldin ma’lum miqdorda suv shimadi. 0‘simliklar tarkibida 80-90% gacha suv bo‘ladi. 0 ‘suv davrida o‘simliklar bu suvning asosiy qismini bug'lantirib yuboradi.

Kuzatishlarga qaraganda, o'simliklar butun vegetatsiya davomida o'zlashtirgan suvning atigi 0,01-0,03% ni o‘z organizmini shakllanishi uchun sarflaydi.

0 ‘simliklaming suvga bo‘lgan talabi ulaming rivojlanish fazalariga qarab turlicha bo‘ladi. Masalan, kuzgi bug‘doy nay chiqarish va boshoqlash davrida, makkajo‘xori gullash va doni sut pishiqligi fazasida, kartoshka gullash va hosil tugish davrida, kungaboqar gullash va savatcha hosil qilish fazasida, g‘o‘za gullash va meva tugish davrida suvni ko‘p talab qiladi. Ko‘p yillik ekinlar esa suvga yanada talabchan bo‘ladi.