Mavzu: Til ijtimoiy, doim o’zgarib, rivojlanib turuvchi hodisadir. Milliy va adabiy til. Mavzu rejasi

II. Og‘iz guruhi: 1. Og‘iz-turkman guruhchasi: Tirik tillar: turkman tili, truxman tili. O‘lik til: o‘g‘iz tili (X-XI asrlarda qo‘llangan); 2. O‘g‘iz-bulg‘or guruhchasi: tirik til: gagauz tili; o‘lik tillar: pecheneg tili, uz tili. 3. O‘g‘uz saljuq guruhchasi: tirik tillar: usmonli turk tili, ozarbayjon tili. O‘lik tillar: saljuq tili, eski usmonli turk tili.
III. Qipchoq guruhi: 1. Qipchoq-bulg‘or guruhchasi: 1) tirik tillar: tatar, boshqird; o‘lik til: g‘arbiy oltin o‘rda tili; 2. Qipchoq-o‘g‘uz guruhchasi: 1) tirik tillar: qoraim, qumiq; o‘lik til: kuman. 3. Qipchoq-no‘goy guruhchasi: no‘g‘oy, oraxoniylardan keyingi davr tili. 2. Qarluq-xorazm guruhchasi: tirik: o‘zbek, uyg‘ur; o‘lik: qorluq-xorazm, eski o‘zbek tili.
B. Sharqiy xun tarmog‘i. 1. Uyg‘ur guruhi: 1) uyg‘ur-tukyu guruhchasi: tuva, karagas. 2) yoqut guruhchasi: yoqut tili, dolgan tili. 3) xakas guruhchasi: xakas, qamashi, kyuerin, shor, tuba, sariq uyg‘ur tillari. 2. Qirg‘iz-qipchoq guruhi: qirg‘iz, oltoy tillari.
Bu tasnif batafsilligi bilan ajralib turadi.
III. Fin-ugor tillar oilasi. fin guruhi: fin, eston, karel, vepss, ijor, komi-ziryan, komi-permyak, udmurt, mariy, mordva tillari; ugor guruhi: venger, mansiy, xantiy tillari) mansubdir.
IV. Som-xom tillar oilasi. som guruhi: arab, amxar, xarari, tigre, tigrinnya, gurage, oysor, ivrit tillari; qushit guruhi: galla, agau, somali, saho, beja, sidamo tillari; berber guruhi: tuareg, kobil, shilx, rif, shaviya, tamazist tillari; chad-xom guruhi: xuasa, ngizim, kotoko, angas, karekare, sura, muzgu, mubi, sokoro tillari; arab guruhi: qadimgi arab.
V. Kavkaz oilasi. g‘arbiy guruh: abxaz, abazin, adigey, kabardin, ibix tillari; nax guruhi: chechen, ingush, batsbiy tillari; dog‘iston guruhi: avar, darg‘in, lezgin, lak, karatin, gunzib tillari; janubiy guruh (megrel, chan, gruzin, kartaliy, svan, guriy.
VI. Xitoy-tibet oilasi. tay-xitoy guruhi: xitoy, dungan, tay, laos, chjuan, vetnam tillari; tibet-birma guruhi: tibet, birma tillari.
VII. Samodiy tillar oilasi: nenes, ngasan, selkup, enes.
VIII. Mo‘g‘ul tillar oilasi: xalxa-mo‘g‘ul, buryat, qalmiq.
IX. Tungus-manjur oilasi. Tungus guruhi: evenk, even, negidal; manjur guruhi: manjur, nanay, udey, ulch, orochon.
X. Dravid tillari: tamil, telugu, malalayali, kannara, tulu, gondi, braxun.
XI. Malay-polinez oilasi. 1. Malay yoki indoneziya guruhi: 1) Sumatra guruhchasi: indonez, batak, achex tillari; 2) yavan guruhchasi: yavan, sundan, bali, madur tillari; 3) dayak yoki klemantan guruhchasi: dayak, kayan, kenyax tillari.
XII. Avstraliya tillari: aranta tili va juda ko‘p mahalliy aholi tillari.
XIII. Papuas tillari: enga, chimbu, xagen, kamano va b.
XIV. Afrika tub aholisi tillari. 1. Bantu tillari. 1. Shimoli-g‘arbiy guruh: bube, lundu, fang, benga va b. 2. Shimoliy guruh: konjo, ganda, rundi va b. 3. Kongo daryosi havzasidagi tillar: kongo, ndongo, poto, ngala va b. 4. Markaziy guruh: luba, bemba, subiya va b. 5. Sharqiy guruh: suaxili, sango., shambala va b. 6. Janubi-g‘arbiy guruh: zulu, soto, venda, shona va b. 7. G‘arbiy guruh: ndonga, lunda va b. 2. Bantoid tillari. Sharqiy: tiv, bamileke, bali, efik va b. Markaziy: senufo, kulango, mosi, gurma va b. G‘arbiy: gola, tenda, fomi, volof, ful va b. 3. Mande tillari: mandingo, malinke, bombara, mende, loma va b. 4. Gviney tillari: kru, kva, akai, eve, yoruba, nupe, edo, ibo, tvi va b. 5. Songai tillari: songai, zarma, dendi. 6. Kanuri-teda tillari: kanuri, teda. 7. Markaziy va sharqiy Sudan tillari: zanda, banda, miltu, berta, koma, barea, kunama va b. 8. Kordofan tillari: talodi, lafofa, tageli va b. 9. Nilot tillari: nuer, shilluk, bari, nyangya, pokot, gola va b.
XV. Paleoafrika tillari oilasi: bushmen (sani), gottengot (nama).