Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

Chexoslovakiya  teatri.  Karel  Chapek  (1890-1938)  o'ziga  xos  izlanishlari 
bilan umumjahon dramaturgiyasiga katta hissa qo'shgan atoqli chex dramaturgidir. 
U murakkab izlanish yo'lini bosib o'tdi. «Qaroqchi» (1920) degan ilk pyesasida u 
har  bir  inson  o'zi  bir  olam,  uning  qismati  ijtimoiy  jarayonga  daxlsizdir,  degan 
g'oyani olg'a surgan edi. 
K.  Chapek,  hokimiyat  tepasiga  fashistlar  kelgach,  1934-yildan  o'z  asarlarida 
fashizmni  fosh  etishga  kirishadi.  1937-yilda  yozilgan  «Oq  o'lat»,  1938-yilda 
yozilgan «Ona» pyesalari XX asrda inson va insoniyat boshiga tushgan ko'rgiliklar 
haqidagi iztirobli o'y va mulohazalarga to'la asarlar tarzida dunyoga keldi. 
Ayniqsa,  Chapek  ijodining  cho'qqisi  bo'lgan  «Ona»  pyesasi  adib  nomini 
jahonning  eng  ilg'or  dramaturglari  qatoriga  olib  chiqadi.  Adib  mazkur  pyesada 
inson hayotining ma'no va mohiyati muammosini o'rtaga qo'ygan. Asarga jonsarak 
onaizor Dolores xonadonining hayoti asos qilib olingan.  
K.  Chapekning  «Ona»  pyesasi  fashizm  va  vabosiga  qarshi  kurashga 
chorlovchi  asar  bo'lgani  uchun  ulkan  ijtimoiy  ma'no  kasb  etdi  va  dunyoning 
ko'plab  teatrlarida,  shu  jumladan,  o'zbek  teatrida  ham  sahna  yuzini  ko'rdi.  «Ona» 
asari  K.  Mirmuhamedov  tarjimasida  iste'dodli  rejissor  marhum  Mahmud  Tolipov 
tomonidan  Samarqand  teatrida  sahnaga  qo'yildi.  Atoqli  chex  dramaturgining 
boshqa  bir  asari  —  «Oq  o'lat»  pyesasi  esa  M.  Uyg'ur  nomidagi  San'at  institutida 
Mahkam Muhamedov rejissorligida diplom spektakli sifatida sahnalashtirildi.