Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

 
245 
Prometey  Zevs  malaylarining  yana ham  dahshatliroq  azoblar keltirishini  aytib, 
do'q-po'pisalar  qilganda  ham  Zevsning  muqarrar  halokati  sirlarini  aytishdan  bosh 
tortadi.  
Zevsning zulm va istibdodiga qarshi bosh ko'targan Prometey tragediyada inson 
xurligi va saodati uchun kurashchi bo'lib gavdalangan. Prometey obrazi xur inson 
shaxsini  ezib  kelgan  har  qanday  qabohatga  zarba  berishda,  erkinlik  ideallarini 
mujassam etishda o'zining insonparvarlik mohiyati bilan bashariyatga xizmat qilib 
keldi. 
«Oresteya»  (e.  av  458)  bizgacha  to'laligicha  yetib  kelgan  yakka-yu  yagona 
tirilogiya  namunasidir.  Shu  «Oresteya»  orqali  uch  asarni  birlashtiruvchi  trilogiya 
turi qadimda qanday bo'lganligini anglash mumkin. 
Trilogiya  asosida  yunon  qo'shinlarining  sardori  Agamemnon  yetishib  chiqqan 
avlodning mudhish jinoyatlari haqidagi rivoyatlar yotadi. 
«Oresteya» trilogiyasi Esxil mahoratining eng yuqori samarasi sifatida dunyoga 
kelgan. Unda to'qnashuvlar keskin tarzda rivojlanib boradi.  
Esxil  jamiyat  rivoji  tamoyillarini  chuqur  his  etgan,  o'z  zamonasi  intilishlarini 
eng yorqin, to'la ifodalagan drarnaturg bo'lgan. 
Mil.  av.  V  asrning  oxiriga  kelganda,  Esxil  asarlari  o'sha  davr  kishilariga 
birmuncha  eskirgan  bo'lib  ko'ringan  bo'lsa-da,  lekin  keyingi  avlodlar  uchun  u 
birinchi  ulug'  fojianavis  shoir  bo'lib  qoldi.  Esxil  ijodi  jahon  poeziyasi  va 
dramaturgiyasi rivojiga sezilarli darajada ta'sir ko'rsatgan.