Mavzu: Tana skeleti tuzilishi. Sindesmologiya. Miologiya

ORQA MUSKULLARI Orqa muskullari ensa bilan yonbosh suyagi sohasida qavat-qavat bo`lib joylashgan. Ular, asosan, gavdani tik tutib turadi, gavda va yelka kamari harakatida faol qatnashadi. Ba‘zilari ko`krak muskullari bilan birgalikda kurakni qovurg`alarga birlashtiradi. Orqaning yuza muskullari. Trapetsiyasimon muskul (m. trapezius) ensadan I bel umurtqalarigacha bo`lgan joyni egallagan noto`g`ri to`rtburchak shaklli serbar muskul plastinkadan iborat. Bu muskul tashqi ensa do`ngchasi va yuqorigi chiziqdan gardan payi va ko`krakning hamma umurtqalari o`tkir o`simtalaridan boshlanib, o`mrov suyagining akromial uchiga, kurak qirrasiga va akromial o`sig`iga birikadi. Bu muskul tolalari turli tomonga yo`nalgan bo`lib, har bir qismi alohida vazifani bajaradi. Yuqori qismining tolalari bosh va bo`yinni orqaga tortadi yoki kurakning akromial o`sig`ini yuqoriga ko`taradi. O`rta qismining tolalari gorizontal yo`nalgan bo`lib, kurakni o`rta chiziqqa yaqinlashtiradi. Bu bilan u kurak ko`krak qafasining orqa yuzasi bo`ylab siljishiga yordam beradi. Pastki qismining tolalari kurakni pastga tortadi. Muskulning hamma qismlari bir yo`la qisqarganda kuraklar bir-biriga yaqinlashadi. Orqaning keng muskuli (m. latissimus dorsi) pastki 6 ta ko`krak va barcha bel umurtqalarining orqa o`sig`idan, dumg’azaning o`rta tojidan, yonbosh suyagining tashqi qirrasidan aponevroz bilan boshlanadi. Muskul tolalari esa pastki 4 ta qovurg`a ustidan boshlanib, yelkaning kichik do`ngchasiga yassi pay yordamida birikadi, u qisqarganda yelkani orqaga tortadi va ichkariga buradi. Orqa yuza muskullarining tagida katta-kichik rombsimon, kurakni ko’taruvchi orqadagi yuqorigi va pastki tishli muskullar joylashgan. Rombsimon muskullar (m. m. rhomboideus major et minor) romb shaklida bo`lib, trapetsiyasimon muskul tagida joylashgan. Ular pastki 2 ta bo`yin va yuqorigi 4 ta ko`krak umurtqasining o`tkir o`simtalaridan boshlanib, kurakning medial chetiga birikadi. Bu muskullar kuraklarni bir-biriga yaqinlashtiradi, ularni biroz yuqoriga ko`taradi. Ba‘zan ular kichik va katta rombsimon muskulga ajratiladi.