Mavzu: tabiatshunoslikni o’qitish metodikasi pedagogik fan sifatida

Yangi  material  o’rganiladigan  dars.  Darsning  bu  tipi  nomlan-ganidek,  sof 
ko’rinishda  uchramaydi.  Biroq  o’quv  materialining  o’ziga  xosligi  va  o’quvchilar 
diqqatining barqaror emasligini hisobga olib, yangi materialni o’rganish asosiy maqsad 
hisoblangan  darslar  o’tkazilishi  mumkin.  Bu  ishga  vaqtning  ko’p  qismi  ajratiladi, 
darsning boshqa qismlari unga bo’ysunadi. Yangi materialni o’tishda ilgari o’iganilgan 
materiallar  bilan  vorislik  o’matish  va  yangi  materialni  ilgari  o’zlashtirilgan 
materiallar  ketma-ketligiga  kiritish  uchun  bolalarni  yangi  materialni  qabul  qilib 
olishga  tayyorlovchi  topshiriq  va  savollarni  takrorlaydilar.  Bunday  darsda 
o’rganiladigan material birlamchi mustahkamlanadi. 
Mustahkamlash  darsi.  Bu  tipdagi  darsda  o’quvchilarning  har  xil  topshiriqlar 
va  tabiatshunoslikning  boshqa  predmetlar  bilan  aloqasini,  shuningdek,  tabiat 
jismlari  hamda  hodisalarining  o’zaro  bog’lanishini  ochib  beravchi  ishlar  markaziy 
o’rinni egallaydi. 
Bu  darslarning  tuzilishi  quyidagicha  bo’ladi:  1)  oldinda  turgan  ishlarning 
maqsadini,  taklif  qilingan  topshiriqlarni  bajarish  uchun  zarur  bilim,  uquv  va 
ko’nikmalarni  esga  olish  (tiklash);  2)  o’quvchilarning  topshirilgan  ishlarni 
bajarishlari;  3)  o’qituvchining  bajarilgan  ishlarni  tekshirishi;  4)  uyga  vazifa  berish. 
Bilim,  uquv  va  ko’nikmalarni  kengaytirish  va  rivojlantirish,  shuningdek,  yangi 
materialni  qabul  qilib  olinishini  osonlashtirish  uchun  bunday  darslarda  kelgusi 
mavzuni o’rganishga tayyorgarlik ishlari bajariladi. Masalan, jonli tabiat burchagi va 
o’quv-tajriba  maydonidagi  ishlar  (ko'p  yillik  gulli  -  manzarali  o’simliklarni 
parvarish qilish, ularni tupini bo’lish yo’li bilan ko’paytirish,  rezavor meva butalari 
va meva daraxtlarini qishga tayyorlash, xona o’simliklarini o’tqazish va ko’paytirish, 
qulupnay ko’chatlarini o’tqazish, tuproqni yumshatish va hokazolar) yoki tabiatdagi 
o’simlik zararkunandalari bilan tanishish.