Mavzu: splanxnologiya asoslari

SO‘LAK BEZLARI
Og‘iz bo‘shlig‘ining shilliq qavatida turli hajmda juda ko‘p so‘lak bezlari joylashgan. Ular til, lab, lunj va tanglay bezlari nomi bilan ataladi. Shuningdek, katta hajmdagi uch juft so‘lak bezlari og‘iz bo‘shlig‘i atrofida joylashgan.



116- . So‘lak bezlari.
1–peshona; 2–glandula parotis accessoria; 3–ductus paroti-deus; 4–fascia parotidea; 5–glandula parotis; 6–m. mas-seter; 7–mandibula; 8–m. digastricus (venter posterior); 9–m. stylohyoideus; 10–glandula submandibularis; 11–ductus submandibularis; 12–m. mylohyoideus; 13–glandula sublingualis; 14–m. digastricus (venter anterior); 15–m. genioglossus; 16–mandilula; 17–ductus sublinguales mino-res; 18–ductus sublingualis major; 19–coruncula sublin-gualis; 20–labium inferius; 21–glandula lingualis anterior; 22–lingua; 23–labium supe-rius; 24–glandulae labiales; 25–glandula buccales; 26–glandulae molares.

1. Quloq oldi bezi (glandula parotidea) yuz terisi ostida, tashqi quloq pastida va qisman m. masseter ustida joylashadi va orqa tomondagi pastki jag‘ suyagi chuqurchasi m. sternocleidomastoideus gacha boradi. Bez alohida-alohida bo‘lakchalardan iborat bo‘lib, ularning naychalari markaziy nayga qo‘shiladi. Bezning og‘irligi 25–30 g, fibroz parda bilan o‘ralgan. Bez naychasi (ductus parotideus) chaynov muskulidan ko‘ndalang o‘tib, lunj muskuli orqali og‘iz bo‘shlig‘ining dahliziga, yuqori jag‘ning ikkinchi oziq tishlar sohasiga ochiladi. Quloq oldi bezi oqsilga boy tiniq so‘lak ajratadi.

2. Pastki jag‘ osti bezi (glandula submandibularis) 15 g bo‘lib, pastki jag‘ suyagi osti chuqurligida joylashgan. Bu bez yaxshi taraqqiy etgan parda bilan o‘ralgan. Uning chiqaruv nayi – ductus submandibularis til ostidagi so‘rg‘ichlar – caruncula sublingualis ga ochiladi. Jag‘ osti bezi oqsil aralashgan shilliq suyuqlik ajratadi.
3. Til osti bezi (glandula sublingualis) ning og‘irligi 5 g bo‘lib, pastki jag‘ suyagi ichki yuzasidagi shu nomli chuqurchada, m. mylohyoideus ustida joylashgan. Bez ustini til osti shilliq qavati burmasi qoplab turadi. Bu bez boshqa bezlar kabi bo‘lakchalardan tuzilgan. Ularning naylari (ductus sublingualis major et minores) alohida yoki o‘zaro qo‘shilib, bitta nay hosil qiladi. Bu naylar til ostidagi shilliq burmalar – olica sublingualis ga ochiladi. Bez oqsil aralash shilliq so‘lak ajratadi.