Mavzu: so`z birikmasi


GAPNING IFODA MAQSADIGA KO`RA TURLARI



Download 51,92 Kb.
bet5/5
Sana22.07.2022
Hajmi51,92 Kb.
#836548
1   2   3   4   5
Bog'liq
SO`Z BIRIKMASI

GAPNING IFODA MAQSADIGA KO`RA TURLARI
Har bir gap biror maqsadni, mazmunni ifodalaydi. Grammatik asosda gapning fikriy mundarijasi ifodalanadi. Fe’l kesimdagi mayl va zamon qo`shimchalari gapning ifoda maqsadlarini hosil qilishda faol vositalardan sanaladi.
Gapda so`zlovchi biror narsa, voqea-hodisa haqida xabar qiladi, yoki o`ziga noma’lum bo`lgan narsa va hodisalar to`g`risida ma’lumot olishni istaydi. Tinglovchiga biror ishni bajarish to`g`risida buyruq-xitob ifodalaydi. Gaplarning bunday xususiyati ifoda maqsadi deyiladi. Unga ko`ra gaplar 4ta turga: darak gap, so`roq gap, buyruq gap va istak gaplarga bo`linadi.
Darak gaplarxabar, darak berish mazmunini ifodalaydi. Gap oxiri pasayuvchi ohang bilan aytiladi va nuqta qo`yiladi: Yomg`ir sharros quydi. Kun sovib ketmadi.
So`roq gaplar- so`roq mazmunini bildiradi. Quyidagicha hosil bo`ladi:
-so`roq olmoshlari bilan: Kim qachon keladi?, siz qayerda yashaysiz?
-so`roq yuklamalari yordamida: Bugun kelasan-a?
-so`roq ohangi yordamida, bunda ko`pincha kutilmagan xabar natijasida gapdagi biror bo`lak yoki o`sha gap takrorlanadi: Uyda o`tiribman. Uyda?
So`roq gaplar so`roq mazmunini ifodalashiga ko`ra sof so`roq gaplar va ritorik so`roq gaplarga bo`linadi. Sof so`roq gaplar asosan dialog shaklida bo`ladi va tinglovchidan javob talab qiladi
- Sen bugun kinoga borasanmi?
- Ha.
- Xonada kimlar bor?
- Bolalar.
Ritorik so`roq gaplar javob talab qilmaydi. Yashirin javobi tasdiq yoki inkor shaklida oldindan ma’lum bo`ladi: Onani kim sevmaydi?(hamma sevadi ma’nosida). Go`zal yurtimizda nimalar yo`q? suv hayot manvai ekanligini kim bilmaydi? Inkor shaklida: Yutuqlarimizni kim inkor eta oladi? (hech kim ma’nosida).
Download 51,92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish