Mavzu: sochilish jarayonlarining tabiati

Yorug’likning toza moddada molekulyar sochilishi. Yorug’likning toza moddada molekulyar sochilishi sababini Somoluxovskiy ko’rsatib bergan bo’lib, quyidagidan iborat: muhit molekulalarining issiqlik harakati statistic harakterda bo’lgani sababli muhitda zichlik fluktatsiyalari sodir bo’ladi. Zichlikning Δρ fluktuatsiyasi sindirish ko’rsatkichining Δn fluktuatsiyasiga yoki dielektrik singdiruvchanlikning Δε fluktuatsiyasigasabab bo’ladi, bular esa aslida

optic bir jislimasliklardan iborat.

Bu holda sochilgan yorug’likning intinsivligi optic bir jinslimaslik bilan aniqlanadi. Sochilgan yorug’likning intinsivligi Δε ning ishorasiga bog’liq bo’lmagani uchun intinsivlik ^̅̅̅̅̅ ga proporsional bo’ladi.Oddiy elektrodinamik hisob intinsivlikning quyidagicha bo’lishini ko’rsatadi:

(4)

Bu yerda V^*- fluktuatsiya yuz bergan hajm bo’lib, yorug’lik to’lqinining uzunligiga nisbatan kichik, lekin ichida molekulalar ko’p. Boshqa belgilar (3) formuladagidek.
Agar Δε fluktuatsiyalar zichlik va temperature yoki p bosim va S entropiyadan iborat faqat ikki erkli termodinamik o’zgaruvchi bilan aniqlanadi deb hisoblasak, u holda

Bu yerda Δp, ΔS- bosim va entropiyaning fluktuatsiyalari. Bu yerda Δp, ΔS fluktuatsiyalar statistic jihatdan mustaqil ekanligi va demak, ^{̅̅̅̅̅̅̅̅} ekanligi e’tiborga olingan. Fluktuatsiyalar nazariyasi (4) ni quyidagicha

(5)
ifodalashga imkon beradi. Bu yerda ρ-muhitning zichligi, T-absolyut temperature, - adiabatic siqiluvchanlik, σ- issiqlikdan kengayish koeffitsenti, c_p- 1g moddaning o’zgarmas bosim sharoitidagi issiqlik sig’imi, V- yorug’likni sochib

yuborayotgan hajm.
Quyidagi taqribiy tenglikdan:

Agar mashhur termodinamik munosabatdan foydalansak ( bu yerda β_t- izotermik siqiluvchanlik) (5) formula

(6)
ko’rinishga keladi. Bu formulani birinchi bo’lib Enshteyn topgan va u Enshteyn formulasi deyiladi.

Shunday qilib osmonning zangori va quyosh botishida qizil bo’lib ko’rinishiga sabab molekulyar sochilish ekan.