Mavzu: shaxsiy kompbyuterlarning asosiy bloklari va ulaning vazifalari. Reja

Download 1,76 Mb. bet 23/34 Sana 14.01.2022 Hajmi 1,76 Mb. #364167

Bog'liq
admin

Bu sahifa navigatsiya:

• Qabul qiluvchi abonentning tarmoq manzili
• 3.2. Paketlarai manzillash

~ r

1	i—rp
	T	p
	1 BoshqHrisb axborot i	i 1 ish Kodlat
l /.itish	qurilni.fMniif	koir.)>jn.rsiya«
idcmifikatou
	?l-nj'-m. F’akeiiing ko'p i..ri|.ili'.tn	In

Qabul qiljih qurilmasini ng ideptifik atari


” I


N.i/orar voni.:r vjjpindiM

Boshlash kombinatsiyasi yoki priambula, adapter qurilmasini sozlashni yoki boshqa tarmoq qurilmasini paketini qabul qilib va ishlov berishni tatminlaydi. Bu maydon bo’lmasligi yoki 1 bitdan iborat boshlash biti bo’lishi mumkin;

Qabul qiluvchi abonentning tarmoq manzili (identifikator), yatni tarmoqdagi har bir qabul qiluvchi abonentga berilgan shaxsiy yoki jamoa nomeri. Bu manzil nomeri qabul qiluvchi qurilmaga axborot shaxsan o’zigami yokijamoa tartibiga kirgan biror abonentga va balkim bir vaqtning o’zida tarmoqdagi barcha abonentlarga tegishli ekanligini tanishga xizmat qiladi; uzativchi abonent taqmoq manzili (identifikator), yatni tarmoqdagi har bir uzatuvchi abonentga berilgan shaxsiy yoki jamoa nomeri. Bu manzil nomeri qabul qiluvchi abonentga paket qaerdan kelganligi haqidagi axborotni beradi. Paket tarkibiga uzatuvchi manzilini ko’rsatilishining sababi bir qabul qiluvchiga galmagaldan turli uzatuvchilardan paket kelishi mumkiniigi uchun;

Xizmatchi axborot — bu axborot paket turi, uning nomeri, o’lchami, formati, olib boriladigan yo’nalishi va qabul qiluvchi qurilma bu paket bilan nima qilish kerakligini ko’rsatadi;

Axborotlar — bu shunday axborotki. uni uzatish uchun paket hosil qilinadi. Haqiqatan, maxsus boshqarish paketlari mavjud, ularda axborot maydoni bo’lmaydi. Bunday paketlarni tarmoq buyruqlari, deb qabul qilish mumkin. Axborot maydoni mavjud paketlarni, axborot paketlari, deb yuritiladi. Boshqarish paketlari aloqa boshlanishini, aloqa tugashini, axborot paketini qabul qilinganligi tasdiqlanishini, axborot paketi so’rashni va boshqa vazifalarni bajarishi mumkin;

Paketning nazorat sonlar yig’indisi - bu sonli kod, uzatuvchi qurilma tomonidan ma’lum qoidalarga asosan hosil qilinib, paket haqida ixchamlangan matlumotdir. Qabul qiluvchi

qurilma uzatuvchi qurilmada paketi bilan amalga oshirilgan hisoblashlami qaytarib, hosil bo’lgan sonni nazorat soni bilan solishtiradi va uzatilgan paketda xatolik bor yoki yo’qligini aniqlaydi. Agarda, paketda xatolikka yo’l qo’yilgan bo’lsa, u holda qabul qiluvchi qurilma axborotni takroran uzatilishini so’raydi;

to’xtatish kodlari kombinatsiyasi—axborotni qabul qiluvchi abonent qurilmasini paketni uzatish tamom bo’lganligi haqida xabardor qilishi uchun xizmat qiladi va qabul qilish qurilmasini qabul holatidan chiqarishni tatminlaydi. Bu maydon yo’q bo’lishi ham mumkin, agarda, o’z-o’zini sinxronlash kodi ishlatilsa.

Ko’pincha paket tarkibidagi faqat uch maydonni ajratishadi:

Paketni boshlang’ich boshqarish maydoni (yoki paket sarlavhasi), yatni bu maydon tarkibida boshlash kombinatsiyasi, qabul qilish va uzatish qurilmalarining tarmoq manzili va shuningdek, xizmatchi axborotlardan tashkil topgandir; paketning axborotlar maydoni

Paketning oxirgi boshqarish maydoni bu maydon tarkibiga paketning nazorat sonlari yig’indisi va to’xtatish kodlari kombinatsiyasi, shuningdek, xizmatchi axborot ham kiritish mumkin.

Adabiyotlarda «paket» atamasi o’rnida, shuningdek, «kadr» atamasi ham ishlatiladi. Batzi hollarda bu ikki atama bir maydonni ifodalaydi, lekin batzida kadr paket ichiga joylashgan ham, deb faraz qilinadi. Bu holda hamma sanab o’tilgan kadr maydoni priambula va to’xtatish kodlari kombinatsiyadan tashqari kadrga taalluqli. Pakelga, shuningdek, kadr boshqarish belgisi (priambula oxirida) ham kirishi mumkin. Bunday aiama, masalan, Ethernet tarmog’ida qabul qilingan. Lekin har doim esda tutish kerakki, jismoniy matnoda baribir tarmoqdan kadr uzatilmaydi, balki paket uzatiladi (agarda, albatta, bu ikki tushunchaga ajratilsa). Aynan kadrni uzatilishi cmas, balki paketni uzatish tarmoq bandligiga to’g’ri keladi. Tarmoqda uzatuvchi va qabul qiluvchi abonentlar o’rtasidagi axborot almashinishi jarayonida o’rnatilgan tartibda axborot va boshqarish paketlarini almashinuvi ro’y beradi, bu jarayon almashinuv pratakoli deb ataladi.

3.2. Paketlarai manzillash

Mahalliy tarmoqning har bir obekti (uzel) o’zining manziliga ega bo’lishi kerak (u - idintifikator, MAC — adress), uning manziliga paket jo’natish mumkin bo’lishi uchun tarmoq obektiga manzil berishining ikki sistemasi mavjud (aniqrog’i, obektlarning tarmoq manzillariga).

Birinchi sistema juda ham oddiy. Bu quyidagi oddiy tadbirlardan iborat. Tarmoq o’rnatilayotgan vaqtda tarmoq obektlarining har biriga o’z manzili beriladi (dasturiy yoki adapter platasidagi ulash moslamalari yordamida). Bu holda talab qilinadigan razryadlar soni keltirilgan ifoda yordamida aniqlanadi:

bu yerda, n - manzil razryadlar soni, Nmax- tarmoqda eng ko’p bo’lishi mumkin bo’lgan obektiar soni. Masalan, sakkizta manzil razryadi 255 ta obekt bor tarmoq uchun yetarlidir. Bitta manzil (odatda, 1111...n) hamma obektlarga bir vaqtda

manzillashtirilgan paket uchun ajratiladi. Xuddi shunday yondashish taniqli Arcnet tarmog’ida qo’llaniladi. Bunday yondashishning afzalligi — sodda va paket tarkibida kam xizmatchi axborotning mavjudligi, shuningdek, paket manzilini aniqlovchi adapterdagi qurilmaning soddaligi. Kamchiligi — manzillashni ko’p mehnat talab qilinishi va xatolik mavjud bo’lishligi (masalan, tarmoq abonentlaridan ikkitasiga bir xil manzil berib qo’yishi).

Internetga bog’lanish

Internetga bog’lanish uchun nima qilish kerak? Internetga bog’lanish uchun avvalambor kompbyuter, aloqa kanali, modem va dastur ta’minotiga ega bo’lish kerak. Provayder telefon raqamlarini olish, hamda mijozning qayd qilingan takrorlanmas nomi (Login) va narol (Rassword) ga ega bo’lish zarur.

Internetga ulanish tartibini aniq bir misol yordamida tushuntirishga harakat qilamiz. Faraz qilaylik, O’zbekistonda internet xizmatini ko’rsatuvchi provayderlardan biri bo’lgan "Sarkortelekom" orqali siz Internetga ulanmoqchisiz. Buning uchun siz avvalo kompbyuteringizdagi Windows 98 operatsion tizim tarkibiga kiruvchi Udalenwe dostup k seti (Masofadan tarmoqqa kirish) standart dasturi yordamida kompbyuteringizni provayder serveriga avtomatik tarzda ulanish uchun sharoit yaratib olishingiz kerak. Bu quyidagicha amalga oshiriladi:

1. Windows 98 ish stolidan Moy kompbyuter belgisini izlab topasiz va sichqonchaning chap tugmachasini unda ketma-ket ikki marta bosasiz. Natijada kompbyuter ekranida Moy kompbyuter darchasi ochiladi (1-rasm).

1-rasm.

Download 1,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: