Мавзу: Шахснинг ривожланиши,тарбияси ва ижтимоийлашуви

Мавзу: Шахснинг ривожланиши,тарбияси ва ижтимоийлашуви.

Режa:

 

• 1. “Индивид” ва “Шахс” тушунчаси
• 2. Шахс ривожланишининг ижтимоийлашуви билан алоқадорлиги
• 3. Шахс ривожланишида ирсият,муҳит ва тарбиянинг тутган ўрни
• 4. Шахс ривожланишининг ёш ва психологик хусусиятлари

• “Индивид” ва “шахс” тушунчаси.

• Баркамол авлодни тарбиялаш учун аввало инсоннинг ўсиб, ривожланиб бориши, шахс бўлиб шаклланиши билан боғлиқ бўлган маълумотлар ҳақида фикр юритиш лозим. Шуни эътироф этиш лозимки , шахсни шакллантириш, ривожлантириш ва тарбиялаш ҳар бир ижтимоий - иқтисодий жараённинг объектив ва субъектив қонунлари билан боғлиқ.

Шахснинг шаклланиши ва ривожланиши мураккаб жараён ҳисобланиб, у кўплаб ички ва ташқи таъсирлар, омиллар орқали рўёбга чиқади.

• Шахснинг шаклланиши ва ривожланиши мураккаб жараён ҳисобланиб, у кўплаб ички ва ташқи таъсирлар, омиллар орқали рўёбга чиқади.
• Инсоннинг шахс сифатида шаклланиши, ривожланишини аниқлашдан аввал «одам», «инсон», «шахс» тушунчаларини кўриб чиқайлик.

• «Одам» - ҳайвонот оламининг олий маҳсули. Олий маҳсул эканлигининг сабаби, у фикрлаши, сўзлаш ва меҳнат қилиш кобилиятига эга. Мабодо шу хислатлар «одам»да бўлмаса, у индивидлигича қолади. Шунинг учун ҳазрат Алишер Навоий ёзишларича:

Ким кучук бирлан хўтикка қанча қилса тарбият,

Ит бўлур, эшак бўлур бўлмас асло одами.

• Илмий педагогик - психологик назарияларнинг таълимотига кўра «одам» индивид шаклида дунёга келади, индивидуал ҳаёти давомида анатомик -физиологик хусусиятларни ажратиш, кўпайиши, катталашуви натижасида инсон бўлиб вояга етади.

Dunyoga kelgan go’dak ma’lum yoshga qadar individ hisoblanadi.

“Individ” lotincha “individium” so’zidan olingan bo’lib,”bo’linmas”,”alohida”,”yagona” ma’nolarini anglatadi. Individ xatti-harakatlarini shartli refleks yordamidagina tashkil eta oluvchi mavjudotdir.

• Диний ақидаларда нақл қилинишича, «одам»ни Оллоҳ таоло тупроқдан шундай мукаммал ва гўзал қилиб яратиб қўйдики, одамга ўзи ҳам мафтун бўлиб қолиб, фаришта Азозидга.
• Одам алайҳиссаломга таъзим қилишини буюрди.
• Азозил эса: «Мен нурдан яралган бўлсам, бу эса тупроқдан яратилган бўлса-ю, нега мен унга таъзим қилар эканман» деб такаббурликка берилиб, Оллоҳнинг амрини бажаришдан бўйин товлабди.