Мавзу: Шаҳар саноат районларини режалаш ва ободонлаштириш

2. Саноат ҳудудларини функционал минтақалаш
Шаҳар саноат районларини режалаш ва қуриш технологик алоқаларни, санитар-гигиеник ва ёнғинга қарши талабларни, транспортнинг юк айланувини қиймати ва турини, қурилишнинг навбатини ҳисобга олиб фойдаланиш турлари бўйича унинг ҳудудини функционал минтақалашни таъминлаш лозим.
Саноат районининг режавий структурасида ажратиладиган минтақалар:

1. 
   Ишлаб-чиқариш
   
2. 
   Санитар-ҳимоялаш
   
3. 
   Энергетик объектлар
   
4. 
   Транспорт ва омбор объектлари
   
5. 
   Маданий-маиший ва техник хизмат кўрастиш объектлари
   
6. 
   Ишлаб-чиқариш базасидаги ўқув юртлари.
   

Саноат районига транспорт хизмати кўрсатиш
Саноат районига транспорт хизматини, барча турдаги транспортнинг ўзаро мажмуи боғланган район режаси ва шаҳар бош режаси лойиҳасидаги транспорт схемаси асосида лойиҳалаш лозим.
Саноат транспорти сифатида одатда темир йўл, автомобил ва бетўхтов (конвеер, қувур ўтказгич, осма-арқон) транспортларидан фойдаланилади.

Саноат корхоналари ҳудудини режалаштириш ва қуриш хусусиятлари
Шаҳар саноат районини режалаштиришнинг асосий таркибий элеметлари панеллардир, улар корхоналарни бир қаторда жойлаш учун мўлжалланган ва блоклар районига ўтиш кўчалари билан бўлинади.
Саноат корхоналарини жойлаштириш усуллари:

1. 
   Бир панелли тасмасимон-ишлаб чиқаришнинг санитария синфланиши бўйича бир ёки яқин синфли корхона ва объектлар учун қўлланилади.
   
2. 
   Кетма-кет, кўп панелли-санитария синфи бўйича турлича бўлган корхоналарни жойлаштириш учун.
   

Бунда 1, 2 ва 3 синфдаги корхоналар селитеб ҳудудидан кўпроқ узоқлаштирилган панелларга жойланади, 4 ва 5 синф объектлари эса кетма-кет селитебга яқин панелларга жойланади.
Зарар тарқатувчи манбаа ва турар-жой қурилмалари орасидаги ҳудуд – санитария-ҳимоя минтақасининг асосий ўлчамлари қуйидагилар:
1 синф – 1000 м.
2 синф – 500 м.
3 синф – 300 м.
4 синф – 100 м.
5 синф – 50 м.
Ишлаб чиқариш зарарларининг манбаи бўлиб хизмат қилувчи шаҳар саноат районларини ва айрим саноат корхоналарини, турар-жой ва жамоат бинолари ҳамда аҳолининг оммавий дам олиш жойларига нисбатан кўпроқ шамол йўналишига эга бўлган ҳудудларга жойлаштиришга йўл қўйилмайди.
Саноат минтақаларини рельефи сокин ва темир йўл магистралига ёки сув йўлларига яқинроқ жойлаштириш лозим.