Mavzu: Quduqlarni texnik holatlari va kesimlarini o‘rganish uslublari

Termometrik karotaj quduq tanasidagi temperaturaning aniq lashni o‘rganishga yordam beradi. Bu ma’lumotlar yer qa’rining temperatura rejimini sharhlashga, gaz uyumlarini ajratib ko‘rsatishga yordam beradi. Gaz uyumlari termogrammaning minimal qiymat lari bo‘yicha ajratiladi, chunki gazning adiabatik kengayishi tempera turaning pasayishiga olib keladi.
Akustik karotajda quduqda sun’iy hosil qilingan tarang tebranishlar yozib olinadi. Tebranish tarqalishining tezligi, ularning so‘nishining o‘ziga xos xususiyatlari jinslarning g‘ovakligini baholashga imkon yaratadi. Akustik karotaj bilan induksion karotaj odatda birga qo‘llaniladi, induksion karotaj g‘ovak rezervuarlarining neftgazliligini to‘g‘ri baholashga yordam beradi.
Kon geofizik tadqiqotlarining hamma turlari birga qo‘llaniladi. Zamonaviy karotaj stansiyasi bitta mashinaga o‘rnatilgan. Karo taj ma’lumotlariga ko‘ra, kon geofiziklari neftgazga to‘yingan gorizontlarning yotish chuqurligi haqida xulosa chiqaradilar, ular asosida esa neftgazga to‘yingan gorizontlar ochilib, uglevodorod oqimlari olinadi.
Inklinometriya – quduqning qiyshayishini, ya’ni quduq o‘qining vertikal holatidan og‘ish burchagi va azimutini o‘lchash usuli. Inkli- nometrning asosiy qismlari og‘ish burchagining ko‘rsatkichi va azimut ko‘rsatkichi hisoblanadi.
Sodda, shu bilan birga, juda foydali usul kovak o‘lchash (kavernometriya) usulidir. Bunda maxsus asbob bilan quduq diametri o‘lchanadi. Jins qancha zich bo‘lsa, u burg‘i diametriga shuncha yaqin bo‘ladi. Sochiluvchan jinslarda (gil, qum) quduq devorlari loyli eritma bilan yuviladi, jinslar o‘pirilib tushib, kovaklar hosil bo‘ladi, bu esa kavernogrammada yaxshi ko‘rinadi.
Profilemetriya (quduq kesimini o‘lchash) – burg‘ qudug‘ining ko‘ndalang kesim va shaklining chuqurlik bo‘ylab o‘zgarishini aniqlash. Uning ikki xil usuli mavjud bo‘lib, quduq kesimni vertikal yo‘nalishda bajarilganda uning diametrining o‘zgarishi birbiriga perpendikular ikki yo‘nalishda o‘lchanadi. Natijada, quduq ko‘ndalang kesimining shakli va o‘lchami, quduq devorida nov hosil bo‘lgan yoki bo‘lmaganligi to‘g‘risida umumiy tasavvur paydo bo‘ladi. Mukammal tadqiqotlar bajarishda quduq kesimni o‘rganish gorizontal yo‘nalishda o‘tkaziladi. Har bir kesim radiusi sakkiz marta o‘lchanadi va shimolga nisbatan quduq radiusining joylashish o‘rni belgilanadi. Vertikal va gorizontal yo‘nalishlarda olib borilgan o‘lchashlardan olingan ma’liumotlar aniq natijalar beradi.