|
Darsning turi:
Aralash
Darsning borishi:
O‟quvchilar bilan salomlashib, davomatni aniqlab, uyga berilgan vazifalarni
so‟rayman. O‟quvchilarni to‟g‟ri gavdasini kotarib o‟tirishini talab qilib, ovozlarini
sozlayman va oldingi darsda o‟rgatilgan qo‟shiqni takrorlab badiiy ijroga erishib,
qo‟shiqni mstahkamlayman, songra yangi “ Oy Vatanim “ qo‟shig‟ini ifodalash,
chiroyli qilib ijro etib, qo‟shiq mualliflari va qo‟shiq mazmuni bilan tanishtiraman.
Biz qo‟shiqda bepayon Vatanimizni go‟zalligini , bog‟larini yam – yashilligini,
mevalarini shirinligini, inson vatanni sevishda, uning nomini tildan qo‟ymasligi,
uni ardoqlashi, qadrlasho, sevishi haqida kuylanadi. Bu qo‟shiqni kompozitorlari
Shermat Yormatov. U 1939- yil 17- oktyabrda Faeg‟ona viloyatini Log‟on
qishlog‟ida tug‟ilgan. Sho‟x quvnoq bola bo‟lgan. 3 yoshidan boshlab doira
chalishga, raqs tushishga, qo‟shiq aytishga qiziqgan. Birinchi sinfga borganidan bu
bolani shirin ovozi doira chalish maxoratini musiqa raxbari sezib to‟garakka
qatnashishga jalb qilgan va uni turli tanlovlarda qo‟shiq kuylab doira chalib
qatnashtirgan. Maktabni a‟lo baxoga tugatib, Toshkent Madaniyat ( Texnikom )
kollejiga o‟qishga kirib , a‟lo baxolarga tugatib imtiyoz bilan Toshkent davlat
konservatoriyasinig xor dirijorlik fakultetiga qabul qilingan. Konservatoriyani
muofaqqiyatli tugatib, bolalar xorini rivojlashiga o‟z hissasini qo‟shgan. Dastlab
“ Boychechak “ xor jamoasini 20 yildan keyin aytgan. Bolalar uchun yuzdan
qo‟shiqlar yaratgan. Uning mexnatlari qadrlanib kelgan va “ Xalq talimi” alochisi,
“ O‟zbek xalq artisti “ unvonlarga sazovor bo‟lgan. Uning qo‟shiqlarini bolalar
sevib ijro etishadi. Bulardan “ Oymomojon rom bo‟ldi” , “ Sumalak”, “ Ikki
qo‟ymang o‟qituvchim “, “ Boychechak “ , “ maysa “, “ Qizaloq “ kabi juda ko‟p
qo‟shiqlardir.
Musiqa tinglash faoliyatida bir necha kuylar ijro etib, qaysi biri o‟zbek xalq
musiqasiga mansubligini aniqlashlarini so‟rayman.
1. Paxta
2. Sust xotin ( o‟zbek xalq qo‟shig‟i
3. Masxarabozlar( D. Kabalyov )
So‟ngra o‟quvchilarni baxolab darsga yakun yasab, uyga vazifa beraman va
hayrlashaman.
Tajriba sinov ishlarini o‟tkazish jarayonida shunday xulosa keladiki darsni
muvaffaqqiyati o‟quvchilarni mavzuni yaxshi o‟zlashtirishlariga birinchidan
o‟qituvchiga, uning maxoratiga, darsga tayyorgarligiga, ko‟rgazmali qurollarda o‟z
o‟rnida foydalanishga bolalarni sevib, ularni yaxshi bilishga bog‟liq ekan. So‟ngra
o‟quvchilarni bilishlari qay ddarajada o‟zlashtirgan ekaligiga , faolligiga bog‟liq.
Qo‟shiq o‟rganish jarayoni, ularda nafosat tarbiyasi shakllantirish bir oz qiyinchilik
bilan erishilar ekan. Lekin shunga qaramay o‟z oldiga qo‟yilgan maqsadga
erishdim. Men ikta 4 a, 4b sinflarida tajriba sinovlarini olib bordim. 4 a tajriba, 4b
nazorat sinifi. Tajriba sinifida oldimga qo‟yilgan maqsadlarga erishdim, chunki
slayt, kompyuter, ko‟rgazmali qurollardan keng foydalandim. Bolalar ham qiziqib
faol qatlashdilar. 4b sinfni nazorat sinifida oddiy dars o‟tdim. Shuning uchun biroz
mavzuni sustroq o‟zlashtirdim. Shunday hulosaga keldimki darsni muvaffaqqiyati
birinchi novbatda o‟qituvchiga uning tayyorgarligiga bog‟liq. So‟ngra sinfga,
uning darsga munosabatiga, qiziqishiga bog‟liq ekan. O‟quvchilarga savolllar berib
o‟tilgan mavzuyimni mustaxkamlayman.
1. Bu qo‟shiqni nomi nima ?
2. Uning mualliflari kimlar?
3. Bu qo‟shiqda Vatanni qanday ekanligi, nima uchun uni sevish kerakligi, nima
uchun uni go‟zal ekanligi haqida so‟zlab berish.
4. Bu qo‟shiqni harakteri , tempi qanday ?
5. Bu qo‟shiqni qanday ijro etish kerak ?
6. Bu qo‟shiq qanday shaklda yozilgan ?
So‟ngra “ Oy Vatanim “ qo‟shiqg‟ini musiqiy jumlalarga bo‟lib ishlataman.
Har bir jumlani mazmunini taxlil qilib, chiroyli , aniq talaffuz, sof intonatsiya,
to‟g‟ri nafas olib ( har jumlani boshida ) kuylashga o‟rgataman. Shu tariqa
qo‟shiqlar bir kupletini o‟rgataman. O‟rgatish jarayonida ovozlargfa bo‟lib,
qatorlarga bo‟lib nota nomi bilan ( solfedjo ) birorta bo‟g‟inda ( lya ) so‟ngra
ifodali badiiy bo‟lishiga erishaman. Musiqa ovozini “ Asliy hujum
texnalogiyasidan “ foydalanib, ularga topshiriq beraman. Bir nechta qo‟shiqlar ijro
etib, ularda “ Repriza “ bor joyini aniqlashni topshiriq qilib beraman.
1. Oymomojon rom bo‟ldi
Shermat Yormaytov musiqasi
2. Salom bergan bolalar
Nozim Norxo‟jayev musiqasi
3. Ayiqpolvonlar bog‟chasi
To‟lqin Toshmatov musiqasi
Do'stlaringiz bilan baham: | 
