Мавзу: Психоанализ таълимоти

- Эго -

Эго - "мен" дан) қарор қабул қилиш учун масъул бўлган ақлий аппаратнинг таркибий қисмидир. Эго ташқи дунё томонидан қўйилган чекловларга мувофиқ истакларини ифодалаш ва қондиришга интилади.

Эго ўзининг тузилиши ва функциясини иддан олади, ундан ривожланади ва ижтимоий воқелик талабларини қондириш учун ўз эҳтиёжлари учун ид энергиясининг бир қисмини олади. Шундай қилиб, эго тананинг хавфсизлигини ва ўзини ўзи сақлашни таъминлашга ёрдам беради. Мисол учун, озиқ-овқат излаётган оч одам тақдимотда пайдо бўладиган озиқ-овқат тасвирини ва ҳақиқатдаги овқат тасвирини фарқлаши керак.

Яъни, одам стрессни камайтиришдан олдин озиқ-овқат олишни ва истеъмол қилишни ўрганиши керак. Бу мақсад инсонни ўрганишга, ўйлашга, мулоҳаза юритишга, идрок этишга, қарор қабул қилишга, эслаб қолишга ўргатиш . Шунга кўра, эго иднинг истаклари ва эҳтиёжларини қондириш учун ўз изланишларида когнитив ва перцептив жараёнлардан фойдаланади.

-Супер эго-

• Супер эго- Шахс жамиятда самарали фаолият юритиши учун унинг муҳитига мос келадиган қадриятлар, меъёрлар ва ахлоқий тизимлар бўлиши керак. Буларнинг барчаси "ижтимоийлашув" жараёнида қўлга киритилади; психоанализнинг тизимли модели тилида - суперэгони шакллантириш орқали (лотинча "супер" - "устун" ва "его" - "мен" дан).
• Суперэго ривожланаётган шахснинг охирги таркибий қисмидир. Фрейд нуқтаи назаридан, организм суперэго билан туғилмайди. Aксинча, болалар буни ота-оналар, ўқитувчилар ва бошқа "шакллантирувчи" шахслар билан ўзаро муносабатлар орқали эгаллашлари керак. Aхлоқий ва ахлоқий куч сифатида, суперего боланинг узоқ вақт давомида ота-онасига қарамлигининг натижасидир. Бола "тўғри" ва "нотўғри" ни ажрата бошлаганида (тахминан 3 ёшдан 5 ёшгача) ўзини намоён қила бошлайди.

Фрейднинг тушлар назариясининг асосий қоидалари:

• Бироқ, одатда яширин тушлар, ухлаётган одамнинг онгида аниқ тушлар кўринишида пайдо бўлишидан олдин, уларга махсус ишлов берилади. Бу туш иши деб аталади. Тушдаги иш бир нечта таркибий қисмлардан иборат.
• Биринчиси - конденсация. Туш сиқилган. Битта белги бир вақтнинг ўзида тушда ҳақиқий ҳаётдаги каби бир нечта одамни ифодалаши мумкин. Бу ҳодиса тушунарли, чунки туш кўрган одамнинг фикрлари тушдан кўра, беқиёс бойроқдир.
• Иккинчи компонент - бу ҳаракат. Бирор кишининг муҳим фикрлари тушларда ҳеч нарсани англатмайдиган элементлар шаклини олиши мумкин ва аксинча, лекин иккинчиси баъзида камроқ содир бўлади.
• Деформация - туш ишидаги учинчи элемент. Фрейд инсоннинг ҳамма нарсада кўрган нарсаси билан тушида такрорланган сценарий ортида яширинган ҳақиқий фикрлар ўртасидаги фарқни таъкидлайди.
• Тушдаги ишнинг тўртинчи компоненти қурилишдир. Туш уйғониш ҳолатининг тамойилларини билмайди. Туш яратиш учун туш материали ўзгариши керак. Тушда ҳушёрлик ҳолатларининг элементлари ўртасида мавжуд бўлган алоқалар йўқолади: фикрлар тасвирга айланади; мавҳум елементлар конкрет ҳолга келади.