Mavzu: Potentsiometriya. Potentsiometrik usulda pH ni aniqlash va titrlash. Oksidlanish qaytarilish elektrodlari Potentsiometriya

Mavzu:Potentsiometriya.Potentsiometrik usulda pH ni aniqlash va titrlash.Oksidlanish qaytarilish elektrodlari
Potentsiometriya
Potensiometrik analiz usullari elektrod potensialini ochishga asoslangan bo‘lib, elektrod potensiali bilan eritmaning konsentratsiyasi orasidagi bog‘lanishni o‘rganadi. Elektrolit eritmasiga elektrodlar tushirilganda, elektrod bilan eritma orasidagi sirt chegarasida potensial yuzaga keladi.
Bu potensial Nernst tenglamasi yordamida ifodalanadi:
Bu yerda:
— elektrod potentsiali, — volt bilan o'lchangan standart elektrod potentsiali ;
— universal gaz doimisi, 8,314 Дж/(mol•K) teng;
— mutloq harorat;
— Faradiy doimiysi, равная 96485,33 Kl•mol−1 teng;
— jarayonda qatnashgan elektronlar soni;
Potensiometrik analiz usullari bevosita va bilvosita usullarga boiinadi. Bevosita usullarda. moddalarning konsentratsiyalari va aktivliklari (pH, pM, рА), dissotsiatsiya konstantalari (рКа, pKb), muvozanat va barqarorlik konstantalari, eruvchanlik ko‘paytmalari va boshqa fizik-kimyoviy kattaliklar aniqlanadi
Potensiometrik titrlash
Potensiometrik titrlashda eritmaga ikkita elektrod tushurilgan bo’lishi kerak, ulardan biri indikator elektrodi-aniqlanayotgan ionning konsentratsiyasi o’zgarishini ko’rsatadi, ikkinchisi esa titrlanayotgan ionga nisbatan indeferent (o’zgarmas) bo’lib, faqat birinchi elektrod potensialini aniqlaydi.
Titrlash egri chizig’ini chizishda bir necha usullardan foydalanish mumkin. Ulardan eng oddiysi egri chizig’ining E=f(V) ga bog’liqligidir

• egri chiziqlarga urinma o’tkaziladi va A,B nuqtalarining o’rtasidan ordinata o’qiga perpendikular tushiriladi. Topilgan nuqta ekvivalent nuqta deyiladi-Vekv n

b) agarda potensialni keskin o’zgarishi sodir bo’lmasa differensial titrlash egri chizig’i chiziladi.

Oksidlanish-qaytarilish (redoks) elektrodlari
Inert metall (Ag, Pt) biror bir oksidlangan-qaytarilgan shakldagi ionlar saqlovchi eritmaga tushirilishi natijasida hosil bo’lgan potentsial oksidlanish-qaytarilish yoki redoksi potentsial deyiladi.
Inert metall (Ag, Pt) biror bir ionning oksidlangan va qaytarilgan shakllarini saqlovchi eritmaga tushirilgan bo’lsa, hosil bo’lgan elektrod oksidlanish-qaytarilish yoki redoksi elektrodi deyiladi.

Elektrod	Elektrod jarayoni	, V
Cr2+, Cr3+/Pt	Cr3+ + e  Cr2+	- 0,41
Sn2+, Sn4+/Pt	Sn4+ + 2e  Sn2+	+ 0,153
Cr+, Cr2+/Pt	Cr2+ + e  Cr+	+ 0,167
Fe2+, Fe3+/Pt	Fe3+ + e  Fe2+	+ 0,771
Mn2+, Mn3+/Pt	Mn3+ + e  Mn2+	+0,51
Co2+, Co3+/Pt	Co3+ + e  Co2+	+ 1,840

Standart (normal) oksidlanish-qaytarilish potentsiallari
E’tiboringiz uchun rahmat