Mavzu O’zbekiston Respublikasi ta’lim tizimi

26.4. V.P.Nalivkinning ta’lim rivojidagi xizmati

Vladimir Petrovich Nalivkin 1852 yilda tug‘ilgan. U Turkiston ta’lim tizimiga katta xissa qo‘Shgan Markaziy Osiyo etnografi va tadqiqotchisi, birinchi ruscha-o‘zbekcha lug‘at muallifi Shu bilan birga harbiy xizmatchi bo‘lgan. Nalivkin 1884 yilda toshkentdagi rus-tuzem maktabida birinchi o‘qituvchi sifatida ish boshladi. Toshkentda Turkiston o‘qituvchilar seminarida o‘zbek va tojik tillarida o‘qituvchilik qildi va rus-tuzem maktablari uchun o‘qituvchilar tayyorlashda ishtirok etdi. U 1890-1895 yillarda Turkiston o‘lkasining Sirdaryo, Farg‘ona va Samarqand xalq ta’limi bo‘limlarida inspektor bo‘lib faoliyat olib bordi. Bu vaqt ichida Nalivkin o‘quv-uslubiy qo‘llanma, lug‘at va ilmiy maqolalar chop ettirdi, o‘zbekcha-ruscha, ruscha-o‘zbekcha lug‘at tayyorladi, o‘zbek tili grammatikasi ustida ishladi. “Qo‘qon xonligining qisqacha tarixi” “Kratkoy istorii Kokandskogo xanstva” (1886) asari muallifi, ushbu asar 1889 yilda Parijda fransuz tiliga tarjima qilingan.

Nalikov Turkiston o‘lkasi tarixi yuzasidan tarixiy-etnografik xarakterdagi ocherklar yozib bordi. 1908 yilda “Mening dunyoqarashim” (Moyo mirovozzrenie) nomli qo‘lyozmasida o‘zining sotsializm haqidagi qarashlarini yozib qoldirgan.