Mavzu: O‘smirlik yoShida stress holatlarini oldini olishning psixologik xususiyatlari

Tavsiyalar 
O‘smirlarga o‘quv faoliyati bilan bog‘liq hissiy zo‘riqishlarni 
oldini olish maqsadida quyidagicha tavsiya berish mumkin: 
1. Hissiy zo‘riqishlarni kuchaytirmaslik uchun o‘quv topshiriqlarini o‘z 
muddatida bajarish kerak. 
2. Har bir muammoli vaziyatning yechimi mavjudligini, uni albatta 
bartaraf etish mumkinligini unutmang. 
3. Kun tartibiga qat’iy rioya qiling. 
4. Turli hayotiy vaziyatlarda o‘zingizni qo‘lga ola biling. 
5. Unutmang, inson nafaqat o‘z tanasini, hatto ruhiyatini boshqarish 
imkoniyatiga ega. Agar qattiq ishonch, kuchli iroda, buyuk maqsad, 
aqliy safarbarlik mavjud bo‘lsa, har qanday muammoni yechish 
mumkin. 
6. Hissiy zo‘riqishlarsiz yashash mumkin bo‘lmasada, ularni 
kamaytirish, ta’siridan holi bo‘lish har bir kishining qo‘lidan keladi.
7. Stress xolati barchada mavjud bo‘lgan jarayon lekin uni depressiyaga 
aylanishiga yo‘l qo‘ymaslik kerak. 
8. Psixologlarning o’smirlar bilan ishiga psixologik hamrohlik qilish 
konsepsiyasi 
mutaxassislar 
va 
jamoatchilik 
xatti-harakatlarini 
o’smirlardagi shaxslilik xususiyatlarini hisobga olgan holda ularning 
hayot faoliyatlari optimal sharoitlarini mazmuniy va tashkiliy metodik 
jihatdan ta’minlashga kompleks ilmiy asoslangan yondashuvni amalga 
oshirish uchun koordinasiyalashgan holda birlashtirishdan iborat. 
9. O’smirlar bilan ishlovchi pedagoglar uchun kasbiy kompetentlikning 
psixologik jabhalaridagi quyidagi shaxsiy mezonlar alohida ahamiyatli 
ekanligi namoyon bo’ldi: 

---

75 
- pedagogning kasbiy motivasiyasi; 
- pedagogning individual-psixologik xususiyatlari (o’smirlardagi 
deviasiyalarga tolerantlik, empatiya, emosional ziyraklik, ta’limda 
individual-psixologik yondashuvga tayyorlik); 
- o’smirning individual psixologik xususiyatlarini bilish va ta’lim 
jarayonini tashkil etishda uni hisobga olish; 
- o’rta maxsus ta’lim muassasasi o’quvchilari o’smirlarning 
shaxslilik o’sishiga nisbatan pozitiv ustanovka va uni ta’lim jarayonini 
tashkil etishda hisobga olish. 
10. Pedagogning dezadaptasiyalashggan o’smirni idrok etish adekvatligi 
va uning kasbiy kompetentligi psixlogik jabhalari yuqori darajasi 
o’rtasida korrelyasion o’zaro aloqadorlik mavjudligi aniqlandi. 
11. Psixologning o’smirlardagi «Men timsoli»ni korreksiya qilish 
borasidagi kasbiy faoliyatiga psixologik hamrohlik qilish mualliflik 
model o’qituvchining kasbiy faoliyati samaradorligini oshiradi, bu esa 
o’z navbatida o’smirlar readaptasiyasi va ijtimoiylashuviga zamin 
yaratadi. 
12. O’qituvchilar va mutaxassislarning bevosita bolalar va o’smirlar 
bilan bog’liq ko’p rejali o’zaro ta’sirini tashkil etish texnologiyasi 
o’smirlar muammolarini birgalikda hal qilishga asoslanadi. U o’zaro 
ta’sirning har bir a’zosini shaxsiy tashabbuskorligi va ijtimoiy 
mas’uliyatini dolzarblashtiradi va o’smirlardagi shaxslilik o’sishiga 
nisbatan yagona pozitiv ustanovka orqali amalga oshiriladi. 

---

76