Mavzu: O`sish va rivojlanishining umumiy qonuniyatlari. Organizm va muhit

Bolalar va o'smirlarda kamqonlik va uning oldini olish.Kamqonlik-bu eritrositlarning soni va ular tarkibidagi gemoglobin miqdorining kamayishidir. Kamqonlikda bolalar va o'smirlarda bosh og'rig'i, bosh aylanishi, ko'z oldining qorong'ilashishi, o'qish va ish qobiliyatining pasayishi kuzatiladi. Kamqonlikda organizm holsizlanib, turli kasalliklarga tez beriluvchan bo'lib qoladi.
Kamqonlikning oldini olish uchun kun tartibiga rioya qilish, ratsional ovqatlanish, ovqat tarkibida oqsil, temir moddalari, darmondorilar yetarli miqdorda bo'lishi, jismoniy mashqlar bilan muntazam shug'ullanish, ochiq havodan nafas olish, ko'proq tabiat qo'ynida bo'lish kerak.
Leykotsitlar Leykotsitlar yokioq qon tanachalari qonning yadroli qon hujayralari bo`lib diametri 14 mikronga teng, har 500 eritrotsitga 1 leykotsit to`g`ri keladi. Bola tug`ilgan vaqtda uning qon tarkibida leykotsitlar ko`p bo`lib, 1 mm³ qonda ularning soni 25-30 mingta bo`ladi. 10-15 kun o`tgach ular soni kamayib 12 yoshda 10 dan 12 mingacha kamayadi.


AMALIY MASHG’ULOT
8-Mavzu: Jismoniy yuklamaning yurak-qon tomir va nafas tizimi faoliyatiga ta’sirini o’rganish


Ishdan maqsad: jismoniy yuklamaning yurak-qon tomir va nafas sistemasi faoliyatiga ta’sirini o’rganish.
O’quv jihozlari: sekundomer, tanometr, fonendoskop, spirometr.
Nazariy qism:
I. Jismoniy harakatning yurak va qon tomir tizimiga ta’sirini o’rganish
O’ng qo’lning 4 ta barmog’ini tekshiriluvchining bilak arteriyasi sohasiga qo’yib, tomirning eng aniq urayotgan joyi aniqlanadi. Shundan so’ng bir daqiqa davomida puls – yurak urushining soni aniqlanadi. Arterial pulsning bir minutlik sonini uch marotaba aniqlanadi va o’rtachasi hisoblanadi (sog’lom odamda pulslar soni bir minutda o’rtacha 72– 85 ta).
Tekshiriluvchi 10 marta o’tirib turgandan so’ng yana puls sanaladi. Tinch holatdagi va jismoniy zo’riqishdan keyingi natijalarni solishtiriladi.