Mavzu: ortomiksoviruslar-gripp virusi laboratoriya diagnostikasi. Bajardi: mamatismoilov zarifjon rahbar: saida jurabayeva

Laboratoriya tashhisi. Tashhis qo‘yishda virusologik, serologik usullardan hamda immunoflyuoressensiya reaksiyasidan foydalaniladi. Virusni ajratib olishda maymun yoki odam embrionining bir qavatli kulturalari qo‘llaniladi. To‘qima kulturasidagi virus gemadsorbsiya reaksiyasi yordamida aniqlanadi. Ajratib olingan virus shtammlari to‘qima kulturalarida NR, GATR VA KBR yordamida identifikatsiya qilinadi. Paragripp kasalliklariga serologik tashhis qo‘yish uchun bemorning juft zardoblari bilan GATR va KBR lar qo‘yiladi. Bulardan tashqari, yuqori nafas yo‘llari hujayralaridagi virus antigenini tip maxsus zardoblar bilan IF usullari yordamida aniqlanadi.
Maxsus profilaktikasi va davosi hozircha yo‘q. Simptomatik davo qo‘llanilaniladi.
Epidemik parotit virusi
Epidemik parotit (tepki) virusini 1934 yili K.Jonson va E.Gudpascherlar kashf etishgan. Bu virus Paramyxovirus turkumiga mansub bo‘lgani uchun shu turkum viruslariga xos xossaga ega.
Morfologiyasi. Viruslar elektron mikroskop ostida gumbazga o‘xshash shaklda ko‘rinadi. Virion o‘lchami 150–170 nm.
Ko‘paytirish. Viruslar tovuq embrionining amniotik bo‘shlig‘ida ko‘payadi. YAngi ajratib olingan virus shtammlari odam embrionining buyragidan tayyorlangan birlamchi hujayra kulturalarida ko‘payadi. Hujayraga patogenlik ta’siri ko‘p yadroli hujayralar, ya’ni sinsitiylar hosil qilish bilan xarakterilanadi.
Tovuk embrionlariga qayta-qayta yuqtirilsa, viruslarning odamlarga nisbatan patogenligi pasayadi va bu shtammlar tirik vaksina tayyorlashda ishlatiladi.
Antigenligi. Parotit virusi faqat bitta serotipdan iborat bo‘lib, ikkita antigeni (S, V) bor. Epidemik parotit virusi odam, qo‘y, ot, tovuqlar eritrotsitlarini agglyutinatsiya qilish xususiyatiga ega.
CHidamliligi. Virus fizik-kimyoviy omillar ta’siriga chidamsiz, past haroratda (–25⁰S, –70⁰S) yillab saqlanadi. 56⁰S haroratda 20 daqiqa, xona haroratida esa 5–6 kun davomida faolligini saqlab qoladi. Virus UB nurlar, 1% li lizol, 0,1% li formalin eritmasi ta’sirida parchalanib ketadi.