Mavzu: Organik moddalarni tuzilishini aniqlash uchun fizikaviy usullari (IK, pmr, spektroskopiya). Mavzu

Fizikaviy tadqiqot usullarning nazariy asoslari va ishlatilish imkoniyatlariga

Fizikaviy tadqiqot usullarning nazariy asoslari va ishlatilish imkoniyatlariga

qarab quyidagi turkumlarga bo‘linadi:

- optik spektroskopiya;

- radiospektroskopiya;

- difraksion tahlil usullari;

- ionizatsion usullar va hokazolar.

Optik spektroskopiya

Optik spektroskopiya

Har qanday molekulaga elektromagnit toMqin bilan ta’sir etilganda uning

energiyasini yutgan modda o‘zidan nurajratadi. Ana shu ta’sirni spektroskopik

usul o'rganadi. Moddalaming yorug'lik nurlarini tanlab yutishini o‘lchashga

asoslangan fizik-kimyoviy usullar optik spektroskopiya deyiladi. U elektron

yutilish spektrlari va infraqizil spektroskopiyadan iborat.

UB spektroskopiya

UB spektroskopiya

Organik molekulalar elektromagnit tolqinlami U B -vako‘zga ko‘rinuvchi

sohada yutganda aylanma, tebranma va qo‘zg‘algan holatga o'tkazish uchun

kerakli energiya elektronlarni pastki pog‘onadan yuqoriroq energetik

pog‘onachaga o‘tkazish uchun sarflanadigan energiyadan kichik bo‘lishini

! -rasm yordamida ko‘rdik. Molekulaga UB-nurlar ta’sir etilganda uning har

uchala: aylanma, tebranma va elektron energiyalari 0‘zgaradi. Elektronlarning

yutilish spektri yoki boshqacha, UB-spektroskopiyada elektrom agnit

to‘lqinlar energiyasi ta’sirida elektronlarning bog‘lovchi orbitallardan

ajratuvcht orbitallarga o‘tishi kuzatiladi. Molekulaning bu holati, ilgari qayd

qilganimizdek, qo‘zg‘algan holat deyiladi.

Elektronlarning yorug'lik kvanti (hv) bilan o‘zaro ta ’sirlashganda

energiya yutib yuqori orbitaldan quyi vakant orbitallarga ham o ‘tishi

mumkin. Elektronlar yadro bilan kuchli tortishib turganligi sababli ularni

qo‘zg‘atish uchun katta energiyali nur bilan (>.= 120-800 nm ) ta'sir

etishimiz lozim. Bunda aylanma va tebranma spektriar ham kuzatiladi, bu