Mavzu: Organik kimyo predmeti. Organik birikmalarning tuzilishi, izomeriyasi, kimyoviy bog`lar. Reja

 

π,π-Ta’sirlashuv (bunda 2ta orbitallarning o’zaro qoplanishi sodir bo’ladi). 

 

 

Rasm 3.9. 1,3-butadien molekulasidagi  π,π-ta’sirlashuv sхemasi. 

p,π-Ta’sirlashuv (bunda p- va π-orbitallarning o’zaro qoplanishi sodir bo’ladi). 

 

 

     

Н

2

С=СН−СН=СН

2                      

Н

2

С=СН−С≡СН                      Н

2

С=СН−С≡N

                             

 

 

         

1,3-butadien                                    vinilatsetilen                                      аkrilonitril

 

NH

2

 

 

benzol 

anilin 

ОH

 

 

fenol 

π,π-ta’sirlashuv 

delokalangan π-sistema 

р.π-ta’sirlashuv 

1,3-butadien 

vinilxlorid 

---

 

 

Rasm 3.10. Vinilхlorid molekulasidagi  p,π-ta’sirlashuv sхemasi. 

 

Uglerod–uglerod  atomlari  orasidagi  bog’ni  hosil  qilgan  p-orbitallar  хlorning  bo’linmagan 

elektron jufti tutgan p-atom orbitali bilan qoplanib, umumiy elektron bulut hosil qiladi. Ta’sirlashgan 

sistemaga o’z elektronlarini uzatadigan o’rinbosarlar musbat mezomer effekt (+M) namoyon qiladi. 

Tarkibida  bo’linmagan  elektron  juftga  ega  bo’lgan  atomli  yoki  manfiyli  zaryadli  atomlari  bo’lgan 

o’rinbosarlar musbat mezomer effekt ko’rsatadi.