Мавзу: Қон кетиш ва қон йўҚотиш

Жанг майдонида ва врачгача бўлган ёрдам (БТП).
Жанг майдонида қон кетишни вақтинча тўхтатиш учун қўлланиладиган барча БТП тартибини ўз чига олади. Лекин БТП даги ўрта тиббий ходимининг, малакасига қараб қо6н кетиш вақтинча тўхтатиш анча сифатлироқ бўлади ва эрта қўйилагн боғлам ва жгутлар тўғирлайди.
Биринчи врачлик ёрдами (БрТП). БрТП боғлов хонасида барча ярадорларни эрта қўйилган жгутларини кўздан кечирилади ва улар кўрсатмага биноан қўйилганми, йўқми шуни аниқлайди. Эрта қўйилган жгутни назорат қилиш техникаси. Жароҳатдан боғлам, жгутни ечиш, жароҳатни кўздан кечириш. Жгут ечилганда ҳатто катта артериал қон томирлар ҳам қонамайди. 2-3 мин. Дан сўнг реактив гиперемия бошланади.
Агар артериал қон кетиш бўлса, яъни оч қизил рангли қон уриб туриб, фонтанга ўхшаб оқса, магистрал қон томир бармоқ билан босилади (бу – жгутни ечишдан аввал қон кетишни олдини олиш учун он томирни босиб туриш ҳам мумкин) ва яна 2-3 мин. Кутиб турилади. Бу қўл-оёқ дистал қисмларига артериал қонни коллатерал артериал қон томирлар бўйлаб оқишини таъминлайди.
Жгут ечилгандан сўнг, агар қон кетиш давом этса, қуйидагилар қилинади:
А) БрТПда катта қон томирдан кучли қон кетса, яна жгут қўйилади ва биринчи ўринда АТОга қон кетишни доимий тўхтатиш учун юборилади;
Б) Жароҳатни илмоқ билан очиб, артерияга қон тўхтатувчи зажим қўйишига ва қон томирни жароҳатда боғлашга ҳаракат қилинади. Шубҳали ҳолларда зажим олинмайди: шу ҳолда ярадорни АТОга юборилдаи.
В) Қон томирни жароҳатда тикиш.
Г) Жароҳат тубидан кучли он кетганда жароҳатга стерил докадан зич тампонада қўйилади ва тампон устидан тери, тери ости ёғ клетчатка ва мушакларни бирга қўшиб, 2-3 чуқур чок қўйилади.
Д) Кўрсатилган ҳолларда қон томирни шикастланган жойдан юқорироқдан боғлаш (тикиш).
Бундай ҳолларда 1-тиббий карточка тутилиб, унга керакли маълумотлар ёзилади ва ярадорни АТО га юборилади.
Агар жгут ечилгандан сўнг жароҳатдан артериал қон кетмаса, керакли асосларсиз қўйилган бўлиши мумкин. Қон кетишни тўхтатишда босувчи боғлам қўйиш мақсадга мувофиқ. Ҳар қандай усул билан вақтинча қон тўхтатишдан сўнг асептик боғлам қўйилади (кўрсатмага биноан) қўл-оёқни транспорт иммобилизацияси, қишда қўл-оёқ иситилади.
Жанг майдонида қисқа муддатга жгут қўйилган ярадорлар ( 4 соатдан кеч бўлмаган), қон кетишини доимий тўхтатишга тушишлари керак.