Мавзу: Оила билан олиб бориладиган ижтимоий-педагогик фаолият

Оиланинг ижтимоий мақоми. Оиланинг жамиятда мослашувининг кўрсаткичи унинг ижткмоий мақоми, яъни оиланинг бугунги кундаги ҳолати ҳисобланади. Оила мақоми оила аъзоларининг индивидуал тавсифлари мажмуасидан шаклланади, Оиланинг тўртга ижтимоий мақоми мавжуддир. Улар: ижтимоия-иқтисодий, ижтимоий-руҳий, ижтлмоий-маданий ҳамда вазиятли-ролли мақомлардир.
Ижтимоий-иқгисодий мақом оиланинг моддий ҳолатини белгилайди. Бу окла даромадлари, яшаш кўрсаткичларини ўз ичига олувчи мрддий таъминланганликдир. Даромадлар юқори, ўрта ва паст бўлиши мумкин.
Юқори даромад ва яшаш шароитлари даражаси нафақат маиший эқтиёжларни қондириш имкониятини беради, балки бошқа хизматлардан фойдаланишга ҳам замин яратади.
Ўрта даромад ва яшаш шароитлари, минимал ижтимоий эҳтиёжларни қондириш билан бкр қаторда, дам олиш, қўшимча таълим ва бошқа хизматлардан фойдаланишга ҳам замин яратади.
Паст даромад ва яшаш шароитлари даражаси белгиланган меъёрларлардан паст, овқат, кийим-кечак, яшаш жойи тўлови каби масалаларда ҳам муаммо чиқиб туради.
Психологик мақом — бу оиладаги нсихологак шушм. Яхши иқлим эмоционал яқинлик, ҳамкорлик тенг ҳуқуқлилик билан тавсифланади. Ёмон, нохуш низо-жанжаллар кўплигида, эмоционал ноқулайликларда намоён бўлади.
Ижтимоий-маааиий мақом — таълим даражаси, юриш-туриш маданияти анъналарни сақлаб қолиш ва ўтказиш вазифаси, қизиқишларнинг кенг доираси, ривожланган маънавий эҳтиёжлар, дам олиш ва маиший ҳаётнинг биргаликдаги шакллару билан тавсифланади.
Оиланинг ижтимоий мослашуви бўйича тадқиқот ўтказиш учун ижтимоий педагогика ва унинг хусусиятларини билиш, уларга баҳо бериш лозим. А.Қ.Мунавваровнинг фикрича, оиланинг тарбиявий функциясининг даражаси унинг уч йўналишда бўлувчи тузилмасига боғлиқ.
Бу йўналишлардемографик: кўп болалилик, кам болалилик, икки ёки уч авлоднинг биргаликда яшаши, ота-оналарнинг иккаласининг ҳам бўлиши, оила аъзоларининг таълим олганликлари даражаси, болаларни тарбиялашда вазифаларни тақсимлаш, оила тарбилсининг ўзига хослиги, шунингдек, оиланинг миллий хусусиятларини ўз ичига олади.
Оилатипологияси ижтимоий мослашув даражаси бўйича фарқ қилувчи тўртта категория асосида шаклланади:
Тинч, бахтли оилалар ўз вазифаларини муваффақиятли амалга оширадилар, ўз болаларининг эҳтиежларига тез кўникадилар. Муаммо пайдо бўлиб қолса, уларга бир карра ердам кўрсатиш кифоя.
Хавфи бор оилаларда адаптатив қобилиятлар бирмунча пастроқ. Улар боаа тарбиясини қийинчилик билан эплайдилар ва ижтимоий педагог ёрдами ҳамда назоратига эхтиёж сезадилар.
Нотинч оилалар ҳаётий фаолиятнинг бирор-бир соҳасида паст ижтимоий мақомга эга бўлиб, улар ўзларига юклатилган вазифаларни бажара опмайдилар. Бундай оилаларнинг адаптатив имкониятлари паст бўлиб, уларда бола тарбияси жараёни кдтга қийинчиликлар билан секин кечади. Бу оила тури учун ижтимоий педагогнинг фаол ёрдами зарур. Муаммолари характеридан келиб чиқиб, педагог уларга ттедагогик ёки психологик ёрдамлар кўрсатади.
Асоциал оилалар тубдан ислоҳ қилиниши лозим. Бу оилаларда ота-оналар ғайриахлоқий ва ғайриҳуқуқий ҳаёт тарзини олиб боришади, яшаш шароитлари оддий тозалик-гигиеник талабларга жавоб бермайди. Болалар тарбияси билан, албатта, ҳеч ким шурулланмайди, болалар назоратсиз қолиб кетишади, ривожланишда ортда қолишади. Ижгимоий педагог бу оилалар билан ишлаганида ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари билан яқин ҳамкорлик асосида иш юритиши зарур.