Mavzu: nutq nuqsonlarini aniqlash va tekshirish

Bolalar nutqining grammatik tomonini o’rganish

Buning uchun bolalarga quyidagi vazifalarni bajarish taklif etiladi:

• 
  syujetli rasmlar asosida gap tuzish;
  
• 
  narsalarga oid rasmlardan foydalangan holda birlikdagi otlardan ko’plikdagi otlarni hosil qilish (koptok-koptoklar, qalam-qalamlar, kitob-kitoblar va hokazo);
  
• 
  otlardan kichraytirish - erkalash shakllarini hosil qilish. Masalan: uy-uycha, stol-stolcha;
  
• 
  otlardan sifat yasash.
  

Bunda asosiy diqqat bolalarning qay tarzda gap tuzishiga karatiladi. Bolaga rasmlar yoki davomli rasmlar asosida hikoya qilish, oddiy va murakkab mazmunli matnlarni so’zlab berish taklif etiladi. Bunda so’zlarni bog’lab, matn mazmunini qay darajada so’zlab berishi va undagi kamchiliklar hisobga olib boriladi.

Bolaning nutq faolligi darajasi, monologik suhbatga oid nutqdan foydalanish imkoniyatlari belgilanadi. Bundan tashqari, bolaning nutqiy muomalada tashabbuskorligi, she’r, ashula bilishi kabilar xam hisobga olib boriladi.

Bolaning faqat nutqini emas, balki uning ruhiy xususiyatlarini, shaxsining e’tibor talab tomonlari, aqliy holatini xam o’rganib boriladi.

Logoped tekshirish jarayonida bolani faqat kuzatib, u bajargan vazifalarni baholabgina qolmay, balki kerak bo’lganda bolaga yordam berishi lozim. Tekshirish jarayonida bola faoliyati, uning qiziqishi, muvaffaqiyat va muvaffaqiyatsizlikka munosabati, qiyinchilikni qanday qabul qilishi va uni bartaraf etish usullari, yo’l qo’yilgan xatolarni to’g’rilash qobiliyatini hisobga olish lozim.

Bolani charchatib qo’ymaslik, shuningdek, bola harakatining faollik darajasini pasaytirmaslik uchun tekshirish vaqtida ish turlarini o’zgartirib turiladi.

Ish jarayonida bolaga va uning ota-onasiga bo’lgan munosabat, xushmuomalalik bilan tekshirish ruhiy-terapevtiv ta’sir etish asosida bo’lishi kerak.

Tekshirish usullari bir xillikka ega bo’lmay, balki hamma vaqt xususiy yo’nalishdadir.

To’g’ri tashkil etilgan tekshirish ishlari tabaqalashtirib aniqlash masalalarini xal etishga imkon beradi va shu qatorda tuzatishga karatilgan ish usullarini to’g’ri tanlashda katta ahamiyatga egadir.