Mavzu: Noelektrik o’lchamdagi datchiklar

Tenzodatchiklar va termoqarshiliklar

O’tkazuvchi qarshiligi quyidagi bilan belgilanadi

R= 

bunda  — material solishtirma qarshiligi;

L — o’tkazuvchiuzunligi;

S — o’tkazuvchi qirqim yuzasi,

Qarshilik o’lchanadigan kattalikning xar qanday og’ishida o’zgarishi mumkin.Ushbu ifodaga kiradigan bir yoki bir necha argumentlarga ta’sir etadi.

Keltirilgan bog’liqlik tenzodatchiklarda ishlatiladi.Tenzodatchiklar bu-ingichka plyonkali rezistor ,unga mexanik taьsir ko’rsatilganda rezistor qatlami uzunligi yoki kesishmasi o’zgarishi xisobiga aktivqarshilikning o’lchami(kattaligi )o’zgaradi. Tenzorezistorlar konstruksiyasining momenti, og’irligini o’lchashda,konstruksiyaning mexanik kuchlanishi o’zgarishi bilan bog’liq boshqa o’lchamlarda ishlatiladi.

Ayrim xollarda qarshilik xarorat o’zgarishida o’zgaradi (termoqarshilik).Metall uchun ushbu o’zgarish chiziqli bog’liqlikka ega:

R = R0(1+to),

Bu yerda R0 — boshlanish xaroratda qarshilik;

to — xarorat o’zgarishi;

 — qarshilikning xarorat koeffitsienti (QHK).

Metall termorezistorlarni tayyorlash uchunmis va plastinadan foydalaniladi.

Datchik qarshiligining 0oSda nominal 50 va 100 Omxisoblanadi.

  — muntazam rezistorlar  = 0;

 — SalbiyQHKli termorezistorlar

< 0;

 — metall termorezistorlar > 0.

Mis va plastinaniQHKsi yaqin bo’lgani uchun 50 om lidatchiklar o’z qarshiligini taxminan 0,2 Om/oSga, 100-omliklar — 0,4 Om/oSga o’zgaradi. Ushbu bog’liqlik datchik qarshiligini keraklixaroratda aniqlash uchun ishlatiladi .

Termorezistorlar tayyorlangan metall sifatidayarim o’tkazgich ishlatilgandatashuvchilar xaroratining oshishi xisobiga QHK xarorat oshishi bilan salbiy (manfiy) moxiyatga ega bo’ladi.Umumiy xollarda yarim o’tkazgich termorezistorlarning qarshiligining chiziqli bo’lmagan xaroratiga bog’liq. SHuning uchun ular ko’pincha taqqoslovchi asboblarda ishlatiladi