Mavzu: Noelektrik o’lchamdagi datchiklar

Mavzu: Noelektrik o’lchamdagi datchiklar.

Reja: 1.Umumiy ma’lumot. sig’imli datchiklar. 2.Rezistiv datchiklar. 3.Fotoelektrikdatchiklar.

Umumiy ma’lumotlar.

 

Datchiklar chikuvchi elektrik kattaliklarning uzgarishidagi kiruvchi noelektrik kattaliklarni uzgarishini uzluksiz almashtirishga muljallangan elektir apparatdir. Kiruvchi kattaliklar turli fizik xodisalarni aks ettirishi mumkin-chizikli yoki burchakli sljish, tezlik, tezlanish, kattik, suyuk va gazsimon jisimlarni xarorati, kuchaytirish, bosim va boshkalar. CHikuvchi kattaliklar sifatida kuprok faol, induktiv, sigimli karshilik, tok, EyuK, kuchlanishning tushishi, uzgaruvchan tokning tebranishi va fazasi qo’llaniladi.

Datchikningasosiy tavsifi bulib, uning sezgirligi bo’ladi.

,

bu yerda

-chiquvchi va kiruvchi kattaliklarning nim o’sishi bo’ladi.

Nisbiy sezgirlik tushunchasi xam foydaniladi

,

bu yerda

kiruvchi va chikuvchi kattaliklarning butunlay uzgarishi bo’ladi.

Datchiklar chizikli (S=const) va nochizikli (S=var) bo’ladi. Sungisida sezgirlik kiruvchi kattalikka boglik bo’ladi. Datchikning muxum kursatkichi kiruvchi kattalikni eng kam mazmunini kursatuvchi sezgirlik xsoblanadi, bu esa ulchansa bo’ladigan chikuvchi kattalikni uzgarishiga olib keladi.

Datchikning naminal tavsifi deb chikuvchi kattalikning kiruvchisidan boglikligiga aytiladi.

Bu tavsif datchik xarakteristikasida beriladi va ulchanilayotganda muljallangan sifatida ishlaydi. Kirish chikish tajribaviy olingan boglikligi naminaldan xattolikka utayotganda fark kiladi.

,

nisbiy xattolik

,

be yerda

nominal tavsif va chikuvchi kattalik bilan aniklanuvchi

datchikning kiruvchi kattalik mazmuni.

Uzgarishning naminal koeffitsentini kiritamiz

ushanda

Bir paytda chikish buyicha datchiklar xatoligi kurib chikilishi mumkin.

Xatolikka foydalanishning tashki shartlari ta’sir kursatadi: xarorat, magnit va elektr maydonlar, atrof-muxitning namligi, ta’minot manbaining kuchlanishi va tebranishi, mexanik va radiatsion ta’sirlar va boshkalar.

Tashki ta’sirlarning yul kuyiluvchi jadalligi datchikning kuyilishiga texnik sharoitlarda aytib turiladi.

Tashqi ko’rsatkichlarning normal xolatdagi datchik xattolarni (urta xarorat, urta atmasfera bosimi, ta’minot kuchlanishi va tebranishning naminal mazmuni paytida) asosiy deb hisoblanadi.

kiruvchi kattaligiga boglik bulmagan additiv xattolikni va unga boglik bulgan multilikativ xatolik (sezgirlik xatoligi) ni ajratadilar.

Absolyut va nisbiy xatoliklar

,

formulalari bilan ifodalanadi. Bu yerda

additiv xatolik

sezgirlikning nisbiy xatoligi.