Мавзу: Нефткимёвий синтезлар Режа: Нефтни қайта ишлаш жараёнида содир бўладиган реакциялар Нефть таркибидаги углеводородлар

Мавзу: Нефткимёвий синтезлар
Режа:
1.Нефтни қайта ишлаш жараёнида содир бўладиган реакциялар
2.Нефть таркибидаги углеводородлар.
3.Алканларнинг асосий реакциялари.
4.Нефть циклоалканлари ва уларнинг реакциялари.
5.Нефтни қайта ишлашда ҳосил бўладиган тўйинмаган углеводородлар
6. Нефть аренлари ва гибрид бирикмалари.
Таянч сўзлар: Парафинлар, циклопарафинлар, аренлар, крекинг, каталитик крекинг, пиролиз, кокслаш, суюқ фракциялар.
Мавзунинг мақсади: Нефтнинг асосий таркиби ва нефтни қайта ишлаш жараёнида содир бўладиган реакциялар хақида маълумот бериш.


1.Нефтни қайта ишлаш жараёнида содир бўладиган реакциялар
Нефтни термик қайта ишлаш асосий жараёнлари қуйидагилардир:

1. 
   Термик крекинг. 2.Пиролиз. 3.Кокслаш.
   

Термик жараёнларни олиб бориш шароитига қараб хом ашё турли агрегат ҳолатда бўлиб қолиши мумкин. Пиролиз жараёнида реакциялар газ фазада амалга оширилади, нефть қолдиқларини кокслаш жараёни эса суюқ фазада кетади, оғир хом ашёни термик крекингида эса газ ва суюқ фазалар биргаликда мавжуд бўлиши мумкин.

Термик крекинг

Нефтни қайта ишлаш оғир қолдиқларини термик крекинги қуйидаги маҳсулотлар олиш учун амалга оширилади; автомобиль бензини (ҳозирда ушбу жараён эскирган); қурум ишлаб чиқариш учун хом ашё бўлган юқори ароматлаштирилган газойл, кокс ишлаб чиқариш учун крекинг қолдиқ: кам қовушқоқликка эга бўлган мазут ёқилғиси.
Жараён 470÷530⁰С, 2÷7 МПа босимда олиб борилади. Автомобиль бензинини олиш учун хом ашё сифатида нисбатан енгил нефть фракциялари (200÷350⁰С) ишлатилади. Кам қовушқоқликка эга бўлган қозон ёқилғиси ҳамда қурум ва кокс олиш хом ашёси сифатида нефть қолдиқлари бўлмиш ярим гудрон ва гудронлар ишлатилади.
Термик крекингнинг асосий маҳсулотлари қуйидагилар: углеводородли газ, крекинг–бензин, керосин–газойл фракцияси, термогазойл ва крекинг–қолдиқ.