Mavzu: Mustaqillik va ona tili haqida suhbat

mashq. O’qituvchi hikmatli gapni o’qib beradi. — Bu hikmatli gap kimga tegishli? (Alisher Navoiyga tegishli.)
— Navoiy yana nimalar haqida hikmatli gaplar, hikoyatlar yozgan? (Rostgo‘ylik, saxiylik, ota-onani hurmat qilish, hunar egallash haqida hikmatli gaplar aytgan.)
— Mashqdagi hikmatli gap nima haqida? (Tilni shirin, muloyim qilish haqida.)
— Gap nechta so’zdan iborat? (7 ta so’zdan iborat.)
— So’zlarni bo’g’in ko’chirish qoidasiga muvofiq bo’g’inlarga bo’ling. Qaysi so’zlar bo’g’in ko’chirish qoidasiga ko’ra bo’g’inga ajratilmaydi.
(Esa so’zi bo’g’in ko’chirish qoidasiga ko’ra bo’g’inga bo’linmaydi. Chunki bir nlinking o’zi bir qatorda qolmaydi.)
— Ko ‘ngilga so’zini qanday qilib bo’g’inga ajratdingiz? (Ko ‘-ngil-ga)
— Nima uchun ng harfi 2- chi bo’g’inga o’tib qoldi? (Chunki bu so’zda n va g harfi emas, balki ng harf birikmasi bor.)
— ng harf birikmali yana qanday so’zlarni bilasiz? (Singil, tong.)
108- mashq. Matn o’qituvchi tomonidan ifodali o’qib beriladi. Ma’nosi tushunarsiz so’zlar aniqlanib, izohlanadi.
Lug’at ishi: in ‘om — sovg’a; tanga — pul birligi; nechun — nima uchun? So’rog’ining qisqargan shakli.
— Ajratib ko’rsatilgan so’zlarni bo’g’in ko’chirish qoidasiga ko’ra bo’g’inlarga bo’ling.
— Avval 2 bo’g’inli, so’ng 3 bo’g’inli va 4 bo’g’inli so’zlarni bo’g’inga bo’lib yozing.
— Bo’g’inlarning necha tovushdan tashkil topganini ayting. Namuna: tan-ga
tan — 3 ta tovush, 3 ta harf, ga — 2 ta tovush 2 ta harf;
a — unli tovush; g — undosh tovush; t, n — undosh tovushlar, a — unli tovush.
— Podshoning nechta shoiri bor ekan? — Ular nima haqida she’r aytishibdi?
— Birinchi shoir nima debdi? — Ikkinchisi-chi?
— Vazirlar nima sababdan hayron qolishdi? — Shoh shoirlarni nima uchun ikki xil baholadi?
V. Uyga vazifa 109- mashq. O’quvchilar topishmoqni o’qib, javobini topadilar. So’zlarni og’zaki bo’g’inlarga bo’lib chiqadilar.
— She’riy topishmoqdagi qofiyadosh so’zlarni toping. (dunyoda, daryoda; birpas, nafas; qanoti, oti; aniq, baliq.)
— Topishmoqning javobi nima? (Baliq.)
— Baliq so’zini bo’g’inga bo’lib, har bir bo’g’inning necha tovushdan tuzilganini ayting.
(Ba-liq, ba — 2 ta tovush, 2 ta harf, Uq — 3 tovush, 3 harf.)
O’quvchilarga uyda topishmoqni husnixat bilan yozib kelish, xatolarini darslikka qarab tekshirish, ajratib ko’rsatilgan so’zlarni bo’g’in ko’chirishga ko’ra bo’laklarga bo’lib yozish topshiriladi.