Mavzu: Mustaqillik va ona tili haqida suhbat

28.04.2017 154-dars
Mavzu: Fe’l yasovchi qo’shimchalar. 430-432- mashqlar
Maqsad: a) Ta’limiy: fe’l yasovchi qo’shimchalar haqida tushuncha berish;
B) Tarbiyaviy: o’quvchilarni topqirlikka, fikrlashga o‘rgatish;
C) Rivojlantiruvchi: o’quvchilar nutqida fe’ldan ongli foydalanish malakasini rivojlantirish.
Darsning uslubi: tushuntirish, savol-javob.
Darsning jihozi: mavzuga mos jadval, plakat, tarqatmalar, rasmlar.
Darsning borishi:

5. 
   Tashkiliy qism:
   

Salomlashish;
davomatni aniqlash;
Sinfni darsga tayyorlash;
Darsning maqsadini aytish.
II. O’tgan mavzuni so’rash va mustahkamlash.
Quyidagi gaplarni o’qing va fe’llarni topib, zamonini, shax-sonini aniqlang.
Nimani o’ylayapsan, o’g’lim? — so’rabdi u.
Usmon Nosir bir qarasa, tanish, bir qarasa, notanish odam. Ovozi ham goh tanish ovozga o’xshasa, goh notanish kishining ovozi. Balki meni bo’lmasa otamni, otamni bo’lmasa onamni tanuvchi kishi bo’lsa kerak, deb ochig’ini aytibdi:
— Maktabni tugatyapman, ammo qayerga borib o’qisam, kim bo’lsam ekan, deb o’ylanib turibman.
Shunda boyagi kishi so’rabdi:
— O’zing qaysi hunarni yaxshi ko’rasan? Qaysi muallimning saboqlari senga ko’proq ma’qul bo’lgan?
— Men hamma darslarga qiziqqanman. Hamma hunar menga yoqadi. Ammo hamma narsadan ko’ra ko’proq kitob o’qishni yaxshi ko’raman, — debdi Usmonjon.
III. Yangi mavzu bayoni.
FE’L YASOVCHI QO’SHIMCHALAR
-la, -lan, -sira, -ilia, (-ulla) –lash fe’l yasovchi qo’shimchalardir.
430- mashq. O’qing. Fe’llarni aniqlab, ularning bo’lishli-bo’lishsizligini, zamoni, shaxs-sonini ayting.

5. 
   Ayni yoz — saraton chog’,
   

Suluvlangan dala, bog’.

5. 
   Yiltillagan husayniga boq,
   

Donasidan go’yo bol tomar.
Obid Rasul
Ajratib ko’rsatilgan fe’llarni ko’chiring. Ularning o’zak va fe’l yasovchi qo’shimchalarini tegishlicha belgilang.
IV. Mustahkamlash.
431-mashq. Matnni o’qing. So’roqlar yordamida fe’llarni topib ayting.
1. Buyuk bobolarning ulug’vor ishlari bilan faxrlan.
2. Sizga muhtojlik sezgan kishilarga yordamlashing.
3. Agar joningni Vatanga fido qilolmasang, o’zingni vatanparvar hisoblama.
4. Yagona yaxshi maqsad yo’lida birlashing. Shunda sizni hech kim yengolmaydi.