Mavzu: Mulohaza va xulosa chiqarish. Reja: Mulohaza, uning mohiyati va tarkibi


Ilmiy induktsiya metodlari. Bu metodlar bilish jarayonidagi hodisalar o’rtasidagi sabab – oqibat bog’lanishlarini aniqlashda qo’llaniladi



Download 20,15 Kb.
bet4/5
Sana03.08.2021
Hajmi20,15 Kb.
#137129
1   2   3   4   5
Bog'liq
Abdulkhamidov (11-mavzu)

Ilmiy induktsiya metodlari. Bu metodlar bilish jarayonidagi hodisalar o’rtasidagi sabab – oqibat bog’lanishlarini aniqlashda qo’llaniladi. Ular ilmiy induktsiyaning turidan biri hisoblanadi.

  1. Sillogizm (yun. syllogismos — hisobga olaman, xulosa chiqaraman) — deduktiv xulosa chiqarish turi. Unda oʻzaro mantiqiy bogʻlangan ikki qatʼiy mulohazadan uchinchi yangi qatʼiy mulohaza hosil boʻladi. Masalan, "Barcha metallar elektr tokini oʻtkazadi, mis metal, demak, mis elektr tokini oʻtkazadi". Hosil qilingan yangi mulohaza dastlabki mulohazalardan umumiyroq boʻlmaydi. Shunga koʻra, sillogizmni umumiylikka asoslangan xulosa chiqarish, desa boʻladi. Bu jihatdan sillogizmdan odatdagi fikrlash va ilmiy xulosa chiqarishda isbot shakli sifatida keng foydalaniladi. Sillogizmning tarkibi xulosa asoslari va xulosadan tashkil topgan. Xulosa asoslari va xulosadagi tushunchalar terminlar deb ataladi. Sillogizmning 4 ta asosiy figurasi (shakli) mavjud. Sillogizm asoslari oddiy qatʼiy hukmlardan iborat boʻlib, ularning ikki asos va xulosada oʻziga xos tartib (toʻplam)da kelishi modus deb ataladi. Sillogizm figuralarining 19 ta modusi mavjud. Har bir figuraning toʻgʻri moduslarini aniqlashda Sillogizm ning umumiy va maxsus qoidalariga amal qilinadi. Sillogizm lar oddiy qatʼiy, murakkab va murakkab qisqartirilgan turlarga boʻlinadi. Xulosa chiqarishning bu usulini Aristotel "Birinchi analitika" asarida taʼriflab bergan. Sillogistik xulosa chiqarish mantiqqa oʻrganiladi.


  2. Download 20,15 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish