Mavzu. Мукаммал бозорда рақобат ва монополия reja

---

MAVZU. МУКАММАЛ БОЗОРДА РАҚОБАТ ВА МОНОПОЛИЯ 
 
Reja: 
 
1. Raqobatning iqtisodiy asoslari va rivojlanish 
2. Raqobatning shakllari va usullari 
3. Monopoliyalarning iqtisodiy asosi va ularning turlari 
4. Monopoliyalarning afzalliklari va ijtimoiy oqibatlari 
5. Monopoliyaga qarshi qonunchilik va ularning amal qilishi 
 
1.
 
R
a
q
o
b
a
t
n
i
n
g
 
i
q
t
i
s
o
d
i
y
 
a
s
o
s
l
a
r
i
 
v
a
 
r
i
v
o
j
 
Raqobat ko’p qirrali iqtisodiy hodisa bo’lib, u bozorning barcha sub’ektlari 
o’rtasidagi murakkab munosabatlarni ifodalaydi. 
Raqobat – 
bozor sub’ektlari 
iqtisodiy manfaatlarining to’qnashuvidan iborat bo’lib, ular o’rtasidagi yuqori foyda 
va ko’proq naflilikka ega bo’lish uchun kurashni anglatadi.
Resurslarni yetkazib beruvchilar
o’zlarining iqtisodiy resurslarini (kapital, 
tabiiy resurslar, ishchi kuchi) yuqori narxlarda sotish uchun raqobatlashadilar. 
Raqobat 
iste’molchilar o’rtasida
ham yuz beradi: ular tovarlarni qulay va arzon 
narxlarda sotib olishga harakat qiladilar, ya’ni xaridorlar har bir sarflangan pul 
birligi evaziga ko’proq naflilikka ega bo’lishga harakat qiladilar.
Hozirgi bozor iqtisodiyotida raqobatning quyidagi asosiy vazifalarini ajratib 
ko’rsatish mumkin: 
bir xil mahsulot ishlab chiqaruvchi tarmoqda juda ko’p sonli korxonalar mavjud 
bo’ladi. Yuqori darajada tashkil qilingan bozorda ko’plab sotuvchilar o’zlarining 
t
a
r
m
o
q
b
i
t
t
a
f
i
r
m
Monopoliya sharoitida firma narx ustidan sezilarli nazoratni amalga oshiradi. 
Buning sababi oddiy. U mahsulot (xizmat)ning yagona ishlab chiqaruvchisi 
hisoblanadi va demak, taklifning umumiy hajmi ustidan nazorat qiladi.