Tanlov narxi (imkoniyat narxi)- cheklangan resurslardan foydalanishning tanlangan usuli bilan olish imkonsiz bo'lgan imtiyozlarning shaxs yoki firma uchun eng ko'p afzal qilingan qiymati. Tanlov bahosi tushunchasi aslida falsafiy kategoriya bo'lib, inson hayotining barcha jabhalarini nazarda tutadi. Misol uchun, biz maktabni tugatganimizda, biz kelajakdagi hayot yo'lini tanlaymiz va turli kasbiy muqobillarning nisbiy qiymatini tortamiz. Shunday qilib, agar biror kishi intellektual faoliyat bilan shug'ullanish imkoniyatiga ega bo'lish uchun universitetga o'qishga kirsa, unda bunday tanlovning narxi ishlab chiqarish, xizmat ko'rsatish yoki tijorat sohasidagi stipendiyalarga qaraganda tezroq yuqori daromad olishdan bosh tortishdir. . Aksincha, o'qish muddati qisqa bo'lgan va daromadi tezroq kela boshlagan kasbni tanlash bilan inson kelajakda kamroq jismoniy charchagan va yaxshi haq to'lanadigan ishga erishish imkoniyatini yo'qotadi.
Og'ir yadroviy raketa kreyserini qurishning imkoniyat narxi (tanlov narxi) qanday?
Buyuk Pyotr - 1144 Orlan loyihasiga muvofiq qurilgan uchinchi avlod og'ir yadroviy raketa kreyseri. Bu dunyodagi eng yirik samolyotsiz hujum kemasi. Asosiy maqsad - dushman samolyot tashuvchi guruhlarini yo'q qilish. Kreyserning umumiy qiymati taxminan 1 milliard dollarni tashkil etdi. Ushbu mablag'lar (Rossiyada yo'l qurilishi uchun joriy narxlarda) 1,5 ming km dan ortiq yangi avtomobil yo'llarini qurish uchun ishlatilishi mumkin edi, bu yangi yo'llarning yillik hajmi bilan taqqoslanadigan. yo'l qurilishi butun respublika boʻyicha (2007 yilda 2,5 ming km avtomobil yoʻllari qurildi va rekonstruksiya qilindi)1. Ushbu qurilmagan 1,5 ming km, masalan, kreyserni qurish uchun imkoniyat sifatida ko'rib chiqilishi mumkin.
Buni tushunib, biz iqtisod sohasidagi har qanday harakat asosini tashkil etuvchi mantiqiy zanjirni qurishimiz mumkin: CHEKLASH -> TANLOV -> TANLOV NARX.
Resurslarning tanqisligi insonni tanlashga majbur qiladi va resurslarning etishmasligi tufayli tanlov ulardan foydalanishning muqobil variantlarini rad etishni anglatadi, ya'ni. tanlov narxi bor. Shunday qilib, shuni aytishimiz mumkinki, inson o'sha paytda va shundan keyingina eng oqilona iqtisodiy qarorni qabul qiladi, natijada u o'zi uchun voz kechishi kerak bo'lgan narsalardan ko'ra qimmatroq foyda oladi.
Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, iqtisodiyot sohasidagi qarorlar oddiy munosabatga bo'ysunganda oqilona bo'ladi:
OLILGAN FOYDALANGAN FOYDALAR > TANLANGAN NARX.
Albatta, kundalik hayotda biz ko'p o'ylamasdan iqtisodiy tanlov qilamiz (nima qilish biz uchun foydaliroq ekanligini aniqlash). Qaror qabul qilish to‘plangan iqtisodiy tajribamiz, tarbiyamiz, qadriyatlar tizimi, ko‘nikma va an’analarimiz asosida amalga oshiriladi. Biznesda xuddi shu mantiq mumkin bo'lgan biznes qarorlarini tahlil qilish uchun maxsus texnikalar uchun asos bo'lib xizmat qiladi va biznes egalari uchun eng foydali biznes strategiyasini topishga yordam beradi.
Подробнее: https://pkvolt.ru/uz/water/motivy-povedeniya-lyudei-v-sfere-ekonomiki-motivy-ekonomicheskogo-povedeniya.html
Xulosa…
Rag’bat - insonga uning mehnat faoliyati natijalarini munosib baholash sifatida taklif etiladi. Inson ko’pgina rag’batlarni ularning mohiyatini anglab etmasdan, ya’ni beixtiyor qabul qiladi. Turli insonlarda aniq rag’batlarga munosabat bir xil emas. Rag’batlantirish chora-tadbirlari muayyan shaxslar ehtiyojlarini hisobga olgan holda ishlab chiqilishi darkor. Xodimning ishga qiziqishini tegishli rag’batlantirish usuli orqali o’zgartirish mumkin. Rahbarlar uchun bu rag’batlantirishlar bir xil shaklda emas, balki xodimlarning shaxsiy ehtiyojlariga muvofiq ishlatilishi kerak, degan ma’noni anglatadi. Mehnatni rag’batlantirish - muayyan, oldindan belgilab qo’yilgan natijalarga erishish imkonini beradigan jo’shqin mehnat faoliyati xodimning muhim ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish, unda mehnatga qiziqish (motiv)ni shakllantirish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratishni ko’zda tutadi.
Inson mehnat faoliyatiga kirishar ekan, unda yoshligidan egallagan muayyan qadriyatlar, tamoyillar mavjud bo’lib, ularga oila va maktabda asos solingan bo’ladi. Shu davrlarda mehnatga qadriyat sifatidagi munosabatlar, shaxsning mehnat sifatlari - mehnatsevarligi, mas’uliyat, intizomlilik, tashabbuskorlik va boshqa xislatlari shakllana boshlaydi. Ayni vaqtda dastlabki mehnat ko’nikmalari hosil qilinadi.
Rag’batlantirishning ikki turi mavjud:
Ichki rag’batlantirishni ishning o’zi beradi. Bunga mehnat jarayonidan qoniqish hosil qilish hissi, ko’zlangan natija yoki maqsadga erishish, mehnatning ijtimoiy ahamiyatini anglash va shu asosda o’z-o’zidan g’ururlanish kiradi. Ish jarayonida xodim o’z ehtiyojini o’zi kabilar, ya’ni boshqa kishilar bilan munosabatda bo’lish orqali qondiradi.
Tashqi rag’batlantirish korxona, tashkilot tomonidan beriladi. Ish haqi, martabaning yuqorilashuvi, hamkasblar, rahbarlar tomonidan bildiriladigan maqtovlar va e’tiroflar, qo’shimcha to’lovlar, qo’shimcha ta’tillar, xizmat avtomobili, mukofotlar - shular sirasiga kiradi.
Rag’batlantirish - bu faqat bir xodimning ishini bajara olish darajasiga ta’sir qilish emas, balki korxonaning barcha xodimlariga ta’sir qilishidir.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Yo’ldoshev N.Q., Umarjonov A.M. Iqtisodiyot va menejment. - T.: TDIU,
2005
2. Sh.N.Zaynutdinov, N.R.Qodirxodjaeva. "Menejment" fani bo’yicha o’quv-
uslubiy majmuasi. "Iqtisodiy ta'limdagi o’qitish texnologiyasi" seriyasidan. T.: TDIU,
2006, 156 b
3. Sh.N.Zaynutdinov, N.R.Qodirxodjaeva. "Menejment" fani bo’yicha o’quv
uslubiy ta'lim texnologiyasi. Uslubiy qo’llanma. "Iqtisodiy ta'limdagi o’qitish
texnologiyasi" seriyasidan. T.: TDIU, 2006, 185 b
4. Yo’ldoshev N.Q., Qozoqov O.S. Menejment. Darslik. - T.: Fan, 2004.
Do'stlaringiz bilan baham: |