Mavzu: Milliy dinlar reja: Yahudiylikning vujudga kelishi va uning ta’limoti. Veda va veda dinlari

Lao-

Szi ta’limotiga ko’ra, tabiat, jamiyat va butun borliqning asosi «Ulug’ Dao» 

hisoblanadi (dao, tao

«yo’l», «haqiqat», «tartib» demakdir). Dao haqidagi 

ta’limot konfutsiychilikda bo’lgan. Chunki dao to’g’risidagi fikrlar konfutsiychilik 

va daosizm shakllanishidan ancha oldin mavjud edi, shuning uchun ham har 

ikki ta’limotning o’xshash jihatlari ko’p. Konfutsiy daoni jamiyatda muayyan 

tartiblarni yaratuvchi samoviy qonunlar tajassumi deb hisoblagan.

DAO

– ijtimoiy me’yorlar, intizom va axloqning yig’indisidir.

DAO umumiy tabiat qonuni va ibtido intihoning

o’zagidir.

DAO ni hech kim yaratmagan, barcha narsalar daodan kelib

chiqqan va unga qaytadi.

DAO hech kimga

ko’rinmaydi, sezgi

a’zolari uni ilg’ay olmaydi. Nimani ko’rish, eshitish, sezish, anglash

mumkin

bo’lsa, u dao emas.

Umumiy mazmunda dao 

– butun borliq demakdir.

---

Milodiy ikkinchi asrga kelib daosizm dinida yangi

sektalar paydo

bo’ldi. Ulardan biri «Тaypindao» («Buyuk

tenglik

ta’limoti») bo’lib, uning asoschisi Chjan Szue

hisoblanadi.

«Тaypindao» sektasi bilan birga yana bir

«Udoumidao» («Besh dou guruch ta’limoti») sektasi ham

mavjud

bo’lib, qadimgi Хitoy jamiyatida katta ta’sir

doirasiga ega

bo’lgan. Uning asoschisi mashhur daochi

Chjan Dao Lin

bo’lib, u ushbu sektaninggina emas, balki

butun daosizm ibodatxonasining asoschisi hisoblanadi.

Ushbu

sektalar

tarixda

hukmron

tabaqalarning

adolatsizligiga

qarshi

ko’plab

siyosiy

kurashlarga,

qo’zg’olonlarga boshchilik qilgan.

---

XX asr boshlariga kelib Хitoyda turli daosizm 

sektalariga qarshi kurash boshlandi. O’tgan 

asrning ikkinchi yarmida daosizm tarafdorlari 

juda ozchilikni tashkil qildi. Ushbu kichik 

guruhlar monaxlar, targ’ibotchilar va 

bashoratchilarni o’z ichiga oladi.