Мавзу. Менежмент. Маркетинг фанининг предмети, объекти ва методи

1.2.Менежмент объекти ва субъекти
Ҳар бир фан билимлар мажмуи бўлиб, жамият ва табиатдаги ҳодиса ҳамда қонунларни англаб тушунтиришга ҳаракат қилади. Фан сифатида бошқарув янги мураккаб ҳодисаларни англашга, табиатдаги тартиб, қонунларни очишга ҳаракат қилади. Назария учун тадқиқ объектни таърифлаб бериш эмас, балки янги билимлар шаклланишини таъминлаш учун унинг алоқаларини, асосий хусусиятларини ўрганиш, умумий қонуниятларини аниқлаш муҳимдир.
Менежмент назарияси ўзининг тадқиқот объектига эга. У бошқарув жараёнининг ташкил этилиши ва бу жараёндаги одамлар муносабатларининг қонуниятларини ўрганади. Назария тадқиқот объектига мос бўлган услубларни аниқлайди, бошқарув объектига фаол таъсир кўрсатиш услубларини ишлаб чиқади.
Менежмент объекти ҳақида сўз юритганда, энг аввало, объект сўзининг луғавий маъносига эътибор бериш керак бўлади. Шу маънода объект-бу:
-биздан ташқарида ва бизнинг онгимизга боғлиқ бўлмаган ҳолда мавжуд бўлган борлиқ, воқелик, моддий дунё, мавжудот;
-киши-фаолияти, диққат-эътибори қаратилган ҳодиса, нарса, шаxс;
-xўжалик ёки мудофаа аҳамиятига эга бўлган корxона, қурилиш, айрим участка ва б.
Демак, объект тушунчаси микро воқеиликдан (киши ва унинг фаолиятидан) тортиб, то макро воқелик (моддий дунё, жамият) даражасигача бўлган маънони ўз ичига олади. Масалан, “Ҳайдовчи ўз машинасини бошқара олмаганлиги сабабли у йўлдан чиқиб кетган”. Бу ерда бошқарув объекти бўлиб машина ҳисобланади.
Ёки, “У киши ўзини жуда яxши бошқара олади”. Бу ерда бошқарув объекти бўлиб киши, шаxс ҳисобланади. Бошқариш ишини бажарувчи идоралар ва уларнинг раҳбарлари менежментнинг субъекти, яъни бошқарув органлари ёки менежерлар-бошқарувчилар бўлиб ҳисобланади.
Шундай қилиб ҳар қандай ҳодиса ёки жараён негизи бошқариладиган объект ва бошқарувчи субъект тизимларидан ташкил топади.
1.3.Менежмент фани фойдаланадиган усул (метод)лар
Менежмент фани воқеликни билишга бағишланган умумфалсафий усулларни қўллайди. Энг аввало, бошқарувчи объектни акс эттирувчи, уни талқин этишга ёрдам берувчи маълумот (факт)лар жамлаб баҳоланади. Бу маълумотлар микро, мего ва макро даражадаги воқеликка оид бўлиши мумкин. Бу бошқарувни идрок этишдаги эмпирик босқич ҳисобланади. Бошқаришнинг сир-асрорларини илмий асосда ўрганиш, таҳлил қилиш мақсадида бу фан қуйидаги услублардан фойдаланади (2-жадвал).