Мавзу: мехнат бозори статистикаси режа

Жами аҳоли	Меҳнат ресурслари		Иқтисодий фаол аҳоли
Иқтисодиётда банд бўлганлар
1998	2002	1998	2002		1998	2002		1998	2002
23954,6	25427,5	11998,9	131810		8840,0	9367,8		8800,0	9333,0

Иқтисодий фаол (ИФ_а) аҳоли деганда, иқтисодиётда банд бўлган аҳоли (ИА) ва ишсизлар (ИШС)нинг йиғиндиси тушунилади. Унинг сони қуйидагича аниқланади:

бу ерда, ХХ_ббм-меҳнат қилиш ёшидаги, аммо халқ хўжалигида банд бўлмаган ишга лаёқатли аҳоли сони.
Иқтисодий нофаол (ИНФ_а) аҳоли деганда давлат (Д_қ) ва айрим кишилар (АК_қ) қарамоғида бўлган, ҳеч қаерда ишламаётган аҳоли тушунилади. Унинг сони қуйидаги ҳисобланади:

ИФа ва ИНФа таркибига кирувчи аҳолини қуйидаги схема кўринишида тасвирлаш мумкин.

Иқтисодий мустақил (ИМ_а), иқтисодий номустақил (ИНМ_а), иқтисодий фаол (ИФ_а) ва иқтисодий нофаол (ИНФ_а) аҳолининг таркиби
2002 йилда Республикамизда иқтисодий фаол аҳолининг сони 9018 минг кишини, яъни аҳолининг 36,7 фоизини ташкил қилди.
Иқтисодиётда банд бўлган аҳоли (ИА)-бу иқтисодий фаол аҳолининг асосий қисми бўлиб, улар жамиятнинг барча секторларида банд бўлган, аниқроғи ишлаётган аҳоли (ИА)дир. Уларнинг таркибига ишсизлар (ИШС) ва ишлаш ёшидаги, аммо халқ хўжалигида банд бўлмаган ишга лаёқатли, ишлаб чиқаришдан ажаралган ҳолда ўқиётган ёшлар (Ўғ) ва ҳарбий хизматдагилар (ҲХ) кирмайди:
2002 йилда республикамиз иқтисодиётда банд бўлганлар сони 8983 минг кишини, яъни аҳолининг 36,4 фоизини ташкил қилди.
Ўзбекистон Республикаси қуйидагилар кишилар ишсизлар деб еътироф етилади: 16 ёшдан бошлаб то ёшга доир пенсияга чиқиш ҳуқуқини олишгача бўлган ёшдагилар; ишга ва иш ҳақига (меҳнат даромадига) ега бўлмаганлар; иш қидирувчи шахс сифатида маҳаллий меҳнат органида (биржада) рўйхатга олинганлар; меҳнат қилишга, касб тайёрлиги ёки қайта тайёргарликни ўтишга тайёр, меҳнатга қобилиятли шахслар.
Ишловчини мажбуран иш жойига бириктириш ёки тақсимлаш тартиби ўрнатилмаган ҳар қандай мамлакатда ишсизлик юзага келади. Ишсизликнинг турли кўринишлари мавжуд: фрикцион ишсизлик; структуравий ишсизлик; даврий ишсизлик.