Мавзу: мехнат бозори статистикаси режа

^{МАВЗУ: МЕХНАТ БОЗОРИ СТАТИСТИКАСИ}
Режа:
1.Бозор курсаткичлари статистикаси.
2.Мехнат ресурсларини камайишини тавфсифловчи курсаткичлар.
3.Ишсизлик даражасини аниклаш статистикаси
Меҳнат ресурслари^ - бу жамиятдаги меҳнатга лаёқатли, билим ва малакага, ишлаб чиқариш ёки хизмат кўрсатиш қобилиятига ега бўлган кишилардир. Уларнинг асосий қисмини меҳнат қилиш ёшида бўлган аҳоли қисми ташкил етади. “Меҳнат кодекси”га ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2002 йил 31 январдаги 42-сонли “Аҳолини иш билан таъминланганлигини ҳисобга олиш тизимини такомиллаштириш тўғрисида”ги қарорига биноан меҳнат ресурсларининг қуйи чегараси 16 ёш, юқори чегараси еса еркаклар учун 60, аёллар учун 55 ёш деб қабул қилинган. Бу чегараларни белгилашда аҳолининг турмуш даражаси, соғлиқни сақлаш, спорт ва маориф тизими, пенсия таъминоти шароитлари, ижтимоий, иқтисодий ва демографик омиллар ҳисобга олинади.
Шунга мувофиқ меҳнат ресурслари (МР)нинг жисмоний имкониятли сонини қуйидагича ҳисоблаш мумкин.
\

бу ерда: МЕ-меҳнат қилиш ёшидаги аҳоли; НИ – меҳнат қилиш ёшидаги лаёқациз аҳоли (И ва ИИ гуруҳ ногиронлари ҳамда имтиёзли пенсияга чиққанлар). ПЎ- товар ишлаб чиқариш ёки хизмат кўрсатиш соҳаларида банд бўлган пенсионерлар ва 16 ёшдан кичик бўлган ўсмирлар.

Ўзбекистон меҳнат ресурслари билан таъминланиш даражаси жиҳатдан енг юқори бўлган минтақалар қаторига киради. Марказий Осиёдаги меҳнат ресурсларининг деярли 40 фоизи унинг ҳиссасига тўғри келади.
Айниқса аҳолининг таркибида меҳнат қилиш ёшида бўлган кишилар сонининг нисбатан тезроқ ўсиши республика меҳнат ресурсларининг жадал ўсишига олиб келмоқда. 2000 йилда уларнинг сони 12 миллиондан ошди.
(1-жадвал).1-жадвал Ўзбекистонда меҳнат ресурсларининг ва аҳолининг иш билан
бандлиги (минг киши)