|
VIII. YO‘LLARDA HARAKATLANIShNI TARTIBGA SOLISh
8.1. Yo‘llarda harakatlanish svetoforning yashil, sariq, qizil va oq rangli yoritgichlari hamda DAN xodimining (tartibga soluvchi) ishoralari bilan tartibga solinadi.
Svetofor yoritgichlari quyidagilarni bildiradi:
— doirasimon yashil yoritgich harakatlanishga ruxsat beradi;
— qora asosga olingan, yashil yo‘naltirgichli yoritgich ko‘rsatilgan yo‘nalishda harakatlanishga ruxsat beradi;
— svetoforning qo‘shimcha qismidagi yashil yo‘naltirgich ham shu ma’noni anglatadi (chapga burilishga ruxsat etuvchi yo‘naltirgich orqaga qayrilishga ham ruxsat beradi);
— miltillovchi yashil yoritgich harakatlanishga ruxsat beradi, ta’sir vaqti tugayotgani va taqiqlovchi yoritgich yonishidan ogoh qiladi;
— yashil yoritgichning o‘chishiga qancha soniya qolgani haqida haydovchilarni ogohlantirish uchun raqamli tablo qo‘llanishi mumkin;
— sariq yoritgich harakatni taqiqlaydi, yoritgichlar rangi almashishi haqida ogohlantiradi;
— miltillovchi sariq yoritgich yoki navbat bilan miltillovchi ikkita sariq yoritgich harakatlanishga ruxsat beradi va harakatlanish tartibga solinmagan chorraha yoki piyodalar o‘tish joyi borligidan xabardor qiladi;
— qizil yoritgich, jumladan miltillovchi yoki navbatma navbat miltillovchi ikkita qizil yoritgich harakatlanishni taqiqlaydi.
Qizil va sariq yoritgichlarning bir vaqtda yonishi harakatni taqiqlaydi va tez orada yashil yoritgich yonishi haqida axborot beradi.
Qizil va sariq yoritgichlardagi qora tasvirli yo‘naltirgichlar bu yoritgichlar ma’nosini o‘zgartirmaydi, balki u svetoforning yashil yoritgichi yonganda ruxsat etilgan harakat yo‘nalishi haqida axborot beradi.
Svetoforning asosiy yashil yoritgichiga tushirilgan qora tasvirli yo‘naltirgich, qo‘shimcha qism yoritgichidan farqli boshqa yo‘nalishda harakatlanishga ruxsat beradi va haydovchilarga qo‘shimcha qism borligini bildiradi.
Svetofor yoritgichlarida odamlar tasvirining ko‘rinishi, piyodalar harakatini yo‘naltiradi.
8.2. Yo‘l qatnov qismining harakat yo‘nalishi qarama-qarshi tomonga o‘zgarishi mumkin bo‘lgan bo‘laklarida “X” simon qizil yoritqichli, yashil rangli yo‘naltirgichi pastga qaratilgan reversiv svetoforlar qo‘llaniladi.
Ular qaysi bo‘lak ustiga qo‘yilgan bo‘lsa, o‘sha bo‘lakdagi harakatlanishni taqiqlaydi yoki ruxsat beradi.
Yoritgichlari o‘chirilgan reversiv svetofor ikki tomoni 1.9 chizig‘i bilan belgilangan yo‘l bo‘lagi ustiga qo‘yilgan bo‘lsa, bu bo‘lakka kirish taqiqlanadi.
8.3. Tramvaylarning harakati, shuningdek alohida bo‘lakda harakatlanuvchi umum foydalanadigan boshqa transport vositalarining harakatini tartibga solish uchun “T” simon oq rangli, to‘rtta yoritqichli svetoforlar qo‘llanishi mumkin. Pastki va yuqorigi bir necha yoki bitta yoritgichi barobar yonganda harakatlanishga ruxsat beriladi. Ulardan chapdagisi chapga, o‘rtadagisi to‘g‘riga, o‘ngdagisi o‘ng tomonga harakatlanishga ruxsat beradi. Yuqoridagi uchta yoritgich yonsa harakatlanish taqiqlanadi.
8.4. Tartibga soluvchining gavda hamda qo‘llarining holati ishora hisoblanadi va quyidagi ma’noni bildiradi:
— qo‘llar yon tomonga uzatilsa yoki pastga tushirilsa chap va o‘ng tomondan tramvay uchun to‘g‘riga, relssiz transport vositasi uchun to‘g‘ri va o‘ngga harakatlanish, piyodalar uchun esa qatnov qismini kesib o‘tishga ruxsat etiladi;
— ko‘krak va orqa tomondagi barcha transport vositalari va piyodalarning harakatlanishi taqiqlanadi.
O‘ng qo‘l oldinga uzatilgan:
— chap yonidan tramvay uchun chapga, relssiz transport vositalari uchun barcha yo‘nalishlar bo‘yicha harakatlanishga ruxsat etiladi.
— ko‘krak tomondan barcha transport vositalari uchun faqat o‘ng tomonga harakatlanishga ruxsat etiladi;
— piyodalarga tartibga soluvchining orqa tomonidan qatnov qismini kesib o‘tishga ruxsat etiladi.
— orqa va o‘ng tomondagi transport vositalarining harakatlanishi taqiqlanadi.
Qo‘l yuqoriga ko‘tarilgan:
— barcha transport vositalari va piyodalarning harakatlanishi taqiqlanadi.
Tartibga soluvchi haydovchi va piyodalar uchun tushunarli bo‘lgan boshqa ishoralarni ham berishi mumkin.
Tartibga soluvchi ishoralarning yaqqol ko‘rinishini ta’minlash maqsadida yoritgichli tayoqcha, qizil yoritgichli yoki nur qaytargichli doiracha qo‘llashi, harakatlanuvchilar e’tiborini jalb etish uchun hushtakdan foydalanishi mumkin.
8.5. Haydovchilar svetofor yoki tartibga soluvchining tanlovchi ishorasida to‘xtash chizig‘i (ular bo‘lmaganida, kesishmaning qatnov qismi oldida) yoki piyodalar o‘tish joyiga yetmasdan, boshqa tartibga solingan joylarda esa svetofor oldida to‘xtashlari kerak.
8.6. Sariq yoritgich yonganda yoki tartibga soluvchi qo‘lini yuqori ko‘targanda to‘xtash kerak, chorrahaga kirgan haydovchilar harakatni davom ettirishlari mumkin. Qatnov qismida bo‘lgan piyodalar esa o‘tishni tugatishlari yoki xavfsizlik orolchasida yo qarama-qarshi yo‘nalishdagi transport vositalarining oqimini ajratuvchi chiziqda to‘xtashlari kerak.
8.7. Haydovchi va piyodalar svetofor yoritgichlariga, yo‘l belgilari, tortilgan chiziqlarga zid bo‘lishiga qaramay, tartibga soluvchining ishora va ko‘rsatkichlariga bo‘ysunishlari kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
