Mavzu: Ma’naviyat, ruhiyat, madaniyat

Albatta, boshqacha ta’riflar ham bor. Ulardan biriga ko‘ra asli tabiatdan farqli o‘laroq, inson faoliyatining barcha mahsulini “madaniyat” (aniqrog‘i, kultura) deyiladi. Ammo masalaning bir nozik jihati bor. Yevropaterminologiyasidagi “kultura” vabizgaarabtilidano‘tgan “madaniyat” atamalarilug‘aviyma’nolarigako‘rakeskinfarqqiladi. “Madaniyat” atamasiarabcha“shahar”ma’nosidagi “madina” so‘zidan“madaniy”(shahargaoid) sifati yasalishi orqali paydo bo‘lgan, uningziddi“badaviy” (sahroyi, sahroda hayot kechiruvchi,sahro hayotiga oid)bo‘ladi.XIVasrarab tarixchisi Ibn Xaldun shu asosda o‘zining insoniyat tarixiy taraqqiyoti bosqichlari haqidagi nazariyasini yaratgan va unga ko‘ra “ibtidoiyjamoa” ma’nosida “badaviyajamoasi” va “shaharjamoasi” tushunchalarinikiritgan.“Kultura” atamasi esa lotincha colo fe’lidan yasalgan bo‘lib, dastlab “yergaishlovberish”, “qaytaishlash”, “obodqilish” ma’nolarinibildirgan, demak, uning ziddi ham “tabiiy”, “qaytaishlanmagan”, “asliyaratilganholidasaqlangan”ma’nolaridagi lotincha natura (“tabiat”) atamasiga to‘g‘ri keladi. Shu sababli Yevropa ilmida «kulturnыy» (“madaniy”)sifati “insontomonidanqaytaishlangan” ma’nosida «yestestvennыy» (“tabiiy”)sifati bilan oppozitsiya hosil qiladi.

• Albatta, boshqacha ta’riflar ham bor. Ulardan biriga ko‘ra asli tabiatdan farqli o‘laroq, inson faoliyatining barcha mahsulini “madaniyat” (aniqrog‘i, kultura) deyiladi. Ammo masalaning bir nozik jihati bor. Yevropaterminologiyasidagi “kultura” vabizgaarabtilidano‘tgan “madaniyat” atamalarilug‘aviyma’nolarigako‘rakeskinfarqqiladi. “Madaniyat” atamasiarabcha“shahar”ma’nosidagi “madina” so‘zidan“madaniy”(shahargaoid) sifati yasalishi orqali paydo bo‘lgan, uningziddi“badaviy” (sahroyi, sahroda hayot kechiruvchi,sahro hayotiga oid)bo‘ladi.XIVasrarab tarixchisi Ibn Xaldun shu asosda o‘zining insoniyat tarixiy taraqqiyoti bosqichlari haqidagi nazariyasini yaratgan va unga ko‘ra “ibtidoiyjamoa” ma’nosida “badaviyajamoasi” va “shaharjamoasi” tushunchalarinikiritgan.“Kultura” atamasi esa lotincha colo fe’lidan yasalgan bo‘lib, dastlab “yergaishlovberish”, “qaytaishlash”, “obodqilish” ma’nolarinibildirgan, demak, uning ziddi ham “tabiiy”, “qaytaishlanmagan”, “asliyaratilganholidasaqlangan”ma’nolaridagi lotincha natura (“tabiat”) atamasiga to‘g‘ri keladi. Shu sababli Yevropa ilmida «kulturnыy» (“madaniy”)sifati “insontomonidanqaytaishlangan” ma’nosida «yestestvennыy» (“tabiiy”)sifati bilan oppozitsiya hosil qiladi.