Mavzu: Magnit maydon. Bir jinsli magnit maydonida zaryadlangan zarralarning harakati

r

m

r

m

F

м и

2

0

2

0

 

---

bu erda 

0

 - elektronning aylana bo„ylab harakatining  chiziqli tezligi, 

0

 - elektron harakatining 

burchakli tezligi. 

 

Orbital tekisligiga perpendikulyar bo„lgan N – tashqi magnit maydoni qo„yilganda, elektronga 

orbita radiusi bo„ylab yo„nalgan Lorens kuchi ta‟sir etadi (14.19- rasm): 

0

0

B

q

F

л

 

bu erda V0 – maydon induksiyasi. 

 

14.19–rasm.Orbita bo„ylab harakatlanayotgan elektronga ta‟sir etuvchi kuch yo„nalishi 

Natijaviy markazga intilma kuch 

л

ми

F

F

F

   yoki  

0

0

2

0

2

rB

q

r

m

r

m

 

ga teng bo„ladi. Bu erda quyidagiga ega bo„lamiz: 

0

0

0

2

0

2

2

)

(

rB

w

mr

mr

L

,               (43) 

      

0

0

2

B

m

q

L

,                                       (44) 

L

 - Larmor burchakli chastota  deb ataladi. 

 

Shunday qilib, tashqi magnit maydon elektronning orbita bo„ylab burchakli chastotasini 

o„zgarishiga olib keladi. Bu o„zgarish barcha elektronlarga tegishli bo„ladi, ularning orbitalari radiusiga 

va harakatining chiziqli tezligiga bog„liq bo„lmaydi. Larmor burchak chastotasi yo„nalishi maydon 

induksiyasi yo„nalishiga mos keladi. 

---

 

14.20–rasm.Diamagnitikda tashqi maydon qo„yilganda elektron orbitasining pretsessiyasi 

 

Umumiy holda, orbita tekisligiga N perpendikulyar bo„lmaganda, maydon ta‟sirida, orbita 

pretsessiyasi  ya‟ni orbita tekisligiga o„tkazilgan normal – orbital moment maydon atrofida konus 

chizaboshlaydi (14.20-rasm). Bu elektron orbitasining N maydon atrofidagi pretsessiyasi, elektronning 

qo„shimcha harakatini hosil qiladi. Elektronning bu qo„shimcha harakati quyidagi yopiq tokni hosil 

qilamiz: 

0

2

4

2

B

m

q

q

q

I

L

L

      ,                (45) 

bu erda 

L

 - pretsessiya chastotasi 

L

L

2

. 

 

I elementar tok quyidagi magnit momentiga ega bo„ladi 

0

2

0

0

4

B

m

S

q

S

I

      ,                (46) 

bu erda 

3

/

2

2

r

S

 pretsessiya konturi yuzasi. Shu sababli 

0

2

2

0

6

B