Mavzu: Korxona operatsion faoliyatining tahlili va uning muhim jihatlari Reja Kirish

Mavzu: Korxona operatsion faoliyatining tahlili va uning muhim jihatlari
Reja
Kirish………………………………3
1.Korxona operatsion faoliyatining mazmuni,ahamiyati va vazifalari....
2. Korxona operatsion faoliyati samaradorligini (mehnat unumdorligi, ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishning innovatsion mahsuloti, eksport hajmi ko‘rsatkichlarini) baholash.Neft va gaz aksiyanerlik jamiyati haqida.
3. Korxona Operatsion faoliyatining tahlili.……………
4. Korxonalarda operatsion faoliyatning asosiy manbalari va yo’nalishlari……………
Xulosa …………
Foydalanilgan adabiyotlar………..

Kirish
Soʻnggi yillarda yoqilgʻi-energetika tarmogʻini kompleks rivojlantirish hamda energiya resurslariga tobora oshib borayotgan ehtiyojni taʼminlashning muhim omili boʻlgan energiya manbalarini diversifikatsiya qilish boʻyicha izchil ishlar olib borilmoqda.
Shu bilan birga, geologiya qidiruv ishlari, investitsiya loyihalarini amalga oshirish va narxlarni shakllantirish ishlarining samarasizligi respublika iqtisodiyoti va aholisining energiya resurslari bilan toʻliq taʼminlanmasligiga, neft-gaz tarmogʻi korxonalari moliyaviy holatining yomonlashuviga olib keldi.
Jumladan, soʻnggi 20 yilda tabiiy gaz qazib olish hajmi 8 foizga oshgani holda mamlakat korxonalari tomonidan uni qazib olish hajmi 29 foizga pasaydi, 2008-2018yilda tasdiqlangan tabiiy gaz zaxiralari 4 foizga qisqardi, oʻtgan 5 yil davomida tabiiy gazning tabiiy zaxiralari oʻrnini toʻldirish boʻyicha oʻrtacha koʻrsatkich 70 foizga yaqin hajmni tashkil etdi.
2017-2018 yillarda moliyaviy mablagʻlarning yetishmasligi va moddiy-texnik resurslarning taqchilligi natijasida tabiiy gaz qazib olishning oʻsishi prognoz koʻrsatkichlariga nisbatan 42 foizni tashkil etgan xolos.
Tartibga solish funksiyalari va tijorat faoliyatini oʻzida birlashtirgan boshqaruvning eskirgan va shaffof boʻlmagan tizimi neft-gaz tarmogʻi korxonalarida zamonaviy menejmentni joriy etishga, ularning moliyaviy barqarorligi va rentabelligini oshirishga toʻsqinlik qilmoqda.
Respublika iqtisodiyoti va aholisining energiya resurslariga boʻlgan ehtiyojini toʻliq qondirish, neft-gaz tarmogʻi korxonalarini moliyaviy sogʻlomlashtirishni taʼminlash, qabul qilingan xalqaro amaliyot asosida sogʻlom raqobatni rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratish, zamonaviy raqamli texnologiyalarni va ilgʻor boshqaruv usullarini joriy etish maqsadida:
1. Xalqaro konsalting kompaniyalari va xalqaro moliyaviy institutlar bilan hamkorlikda Oʻzbekiston Respublikasining neft-gaz tarmogʻini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi ishlab chiqilganligi maʼlumot uchun qabul qilinsin.
2. Oʻzbekiston Respublikasining neft-gaz tarmogʻini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini amalga oshirish boʻyicha respublika ishchi komissiyasi(keyingi oʻrinlarda – Respublika ishchi komissiyasi) 1-ilovaga muvofiq tarkibda tuzilsin.
Respublika ishchi komissiyasi (A.N.Aripov) bir oy muddatda:
a) amalga oshirilayotgan islohotlarni hisobga olgan holda Oʻzbekiston Respublikasining neft-gaz tarmogʻini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini amalga oshirish boʻyicha “yoʻl xaritalari”ni tasdiqlasin va bunda quyidagilarga alohida eʼtibor qaratsin:
uglevodorod xomashyosini qazib olish hajmlarini koʻpaytirish;
gaz-transport tizimini modernizatsiya qilish;
tabiiy gazni qazib olish, qayta ishlash, yetkazib berish va sotishni hisob-kitob va nazorat qilish ishlarini takomillashtirish;
investitsiyaviy loyihalarni tanqidiy oʻrganish va maqbullashtirish, shuningdek, ularni amalga oshirish mexanizmlarini takomillashtirish;
neft-gaz tarmogʻi korxonalarida moliyaviy intizomni mustahkamlash va narx shakllanishini takomillashtirish;
b) Oʻzbekiston Respublikasining neft-gaz tarmogʻini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasining har bir yoʻnalishi boʻyicha ishchi komissiyalar tarkibini tasdiqlasin;
v) tashkil qilinayotgan ishchi komissiyalari bilan hamkorlikda Oʻzbekiston Respublikasining neft-gaz tarmogʻini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini amalga oshirish uchun xalqaro moliya institutlari, xorijiy hukumatlar moliya tashkilotlari (keyingi oʻrinlarda – XMI/XHMT) va konsalting kompaniyalarini jalb qilish choralarini koʻrsin;
g) Energetika vazirligida boshqaruv xodimlari soni 20 shtat birlikdan oshmagan, Oʻzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Yoqilgʻi-energetika tarmogʻini rivojlantirish jamgʻarmasi mablagʻlari, XMI/XHMT texnik koʻmaklashish mablagʻlari (grantlari) hisobidan moliyalashtiriladigan neft-gaz tarmogʻini isloh qilishni muvofiqlashtirish boʻyicha loyiha ofisi tashkil qilinishini taʼminlasin.
3. Oʻzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi, Davlat aktivlarini boshqarish agentligi, Monopoliyaga qarshi kurashish agentligi, Iqtisodiyot va sanoat vazirligi, Moliya vazirligining Osiyo taraqqiyot bankining texnik koʻmagida tayyorlangan va quyidagilarni nazarda tutuvchi “Oʻzbekneftgaz” AJ boshqaruvi tizimini takomillashtirish va samarali tashkiliy tuzilmasini shakllantirish boʻyicha takliflariga rozilik berilsin:
“Oʻzbekneftgaz” AJga “Oʻzburgʻuneftgaz” AJ, “Oʻzneftgazqazibchiqarish” AJ, “Oʻzneftmahsulot” AJ, “Oʻzneftgazmash” AJlarni qoʻshish, “Oʻzbekneftgaz” AJ ijro etuvchi apparati tarkibida tugatilayotgan boʻgʻinlarning vazifalari va funksiyalarini bajaruvchi tegishli boʻlinmalarni tashkil etish orqali tizim boshqaruvida ortiqcha boʻgʻinlarni qisqartirish;
“Oʻztransgaz” AJni “Oʻzbekneftgaz” AJ tarkibidan chiqarish
va “Oʻzbekneftgaz” AJning “Oʻztransgaz” AJ ustav kapitalidagi ulushini Oʻzbekiston Respublikasi Davlat aktivlarini boshqarish agentligiga (keyingi oʻrinlarda – Agentlik) berish;
“Oʻztransgaz” AJning gaz taʼminoti boʻyicha hududiy filiallari negizida “Hududgaztaʼminot” AJni tashkil qilish va Agentlikni uning aksiyadori etib belgilash.
4. Quyidagilarga:
a) “Oʻztransgaz” AJga:
tabiiy gazni keyinchalik yagona operator sifatida yetkazib berish, jumladan, eksport va import qilish uchun gaz qazib oluvchi va qayta ishlovchi tashkilotlar, shu jumladan, mahsulotni taqsimlash toʻgʻrisidagi bitimlar asosida faoliyat yurituvchi qoʻshma korxonalar va xorijiy kompaniyalardan xarid qilish;
toʻgʻridan-toʻgʻri shartnomalar asosida magistral gaz quvuriga ulangan isteʼmolchilarga, shuningdek, “Hududgaztaʼminot” AJ bilan komissiya shartnomalari asosida gaz taqsimlash tarmoqlariga ulangan isteʼmolchilarga tabiiy gazni sotish;
b) “Hududgaztaʼminot” AJga:
gaz taqsimlash tarmoqlarini va tegishli uskunalarni xavfsiz ekspluatatsiya qoidalarining normativ talablariga rioya qilgan holda ekspluatatsiya qilish;
suyultirilgan gazni xarid qilish, yetkazib berish, saqlash hamda aholi va ijtimoiy soha obyektlariga sotish funksiyalari yuklansin.
5. Ishlab chiqarish boʻlinmalari ustidan toʻgʻridan-toʻgʻri boshqaruv oʻrnatish maqsadida neft-gaz qazib chiqarish va gazni qayta ishlash tashkilotlari yuridik shaxs tashkil etmasdan, muvofiq “Oʻzbekneftgaz” AJning tarkibiy boʻlinma (boshqarma, zavod)lari etib qayta tashkil qilinsin.
6. Ayrim tashkilotlar “Oʻzbekneftgaz” AJga va uning tarkibiga kiruvchi tashkilotlarga qoʻshish yoʻli bilan qayta tashkil etilsin.
7. Oʻzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi, Agentlik, Monopoliyaga qarshi kurashish qoʻmitasi, Iqtisodiyot va sanoat vazirligining quyidagi takliflari maʼqullansin:
“Oʻzneftmahsulot” AJ tasarrufidagi fermer xoʻjaliklariga xizmat koʻrsatuvchi 1 381 ta avtomobilga yoqilgʻi quyish shoxobchalarini tadbirkorlik subyektlariga auksion savdolari orqali sotish hamda olis, yetib borish qiyin boʻlgan aholi punktlarida yoqilgʻi mahsulotlaridan foydalanish imkoniyatini taʼminlashning muqobil tizimini joriy qilish;
gaz taʼminoti boʻyicha viloyat, tumanlararo (shahar) filiallariga yoki ularning uchastkalariga biriktirilgan gaz taʼminoti obyektlarini davlat-xususiy sheriklik shartlari asosida gaz taqsimlash tarmoqlari va tegishli uskunalarni ekspluatatsiya qilish va isteʼmolchilarga tabiiy gazni sotish funksiyalarini bajarish uchun xususiy operatorlar boshqaruviga bosqichma-bosqich berish;
“Oʻzbekneftgaz” AJ va uning tarkibiga kiruvchi korxonalarning asosiy faoliyat turi bilan bogʻliq boʻlmagan, shu jumladan, avval qabul qilingan hukumat qarorlariga muvofiq sotish koʻzda tutilgan aktivlarini, sotuvga qoʻyilgan paytdan boshlab bir oy davomida talabgorlar boʻlmagan taqdirda boshlangʻich narxni qadam-baqadam pasaytirish yoʻli bilan sotish;
tabiiy gazni va suyuq uglevodorodlarni qazish, qayta ishlash, tashish, uzatish va sotishning barcha bosqichlarida resurslar hisobini yuritish boʻyicha elektron uskunalarni qoʻllash orqali ularning alohida hisobi yuritilishini joriy etish;