Mavzu: Ko’p qavatli turar joy binolari

---

Mavzu:Ko’p qavatli turar joy binolari 
Uylaming qavatlari ko'payishi xonadonlami tabiat manzaralaridan 
uzoqlashtiradi, shuning uchun bunday uylarda yozgi xonadonlarga katta 
ahamiyat berish kerak. Ulam ing m aydonlarini ko'paytirib har xil gullar bilan 
ko'kalam zorlashtirish kichik bog'chalar hosil qilish kerak, ikki baravar 
baland ayvonlar, ya’ni 2 qavatli balandlikka ega bo'lgan hovlililar bo'lishi 
m um kin. Ularni ko'kalamzorlashtirishning afzalligi shundan iboratki, ular 
xonadonni ko'chadan to'sib turadi. Yana har xil chang va tovushlardan 
asrab turadi. Tekis tom ustidagi ochiq maydonlar umumiy m aydonlarga 
aylanib qolishi m um kin, bundan tashqari shu uyda yashovchi kishilaming 
dam oladigan joyiga aylanadi. 
Tekis tom onlam i ko'kalam zorlashtirish tom lam i yozda isib ketishdan 
saqlaydi va xonadonlarning havosini ancha pasaytiradi
. 
Yuqorida ko'rsatilgan turkum dan tashqari koridorli va yo'lakli xonadonlar 
loyihasi ham qo'llaniladi. Bunda 2 qavatga bir xonadon joylashtiriladi. Bir 

---

qavatga joylashgan koridorli xonadonlarga nisbatan bunday xonadonlarda 
yelvizak masalasi oson yechiladi, hamda to'g 'rim a-to 'g 'ri shamollatish hal 
bo'ladi, bulardan tashqari xonadonlar ikki tarafga qaragan bo'ladi. Bu bilan 
oriyentatsiya masalasi ham hal bo'ladi. Bu xildagi uylaming qurilishida hech 
qanday qarshilik yo'q. Koridorli uylarda xonadonlarni 3- qavatga joylashtirish m 
um kin, 
Y o'lakli uvlarda xonadonni 2 qavatga joylashtirish an ch a yo'lakni 
aisaartirtirisliga olib keladi. O 'zbekistonda k o 'p qavatli uylam i qurish yaqinda 
hoshlandi. Birinchi b o 'lib Navoiy shahrida 9 qavatli yo'lakli uy qurildi. K 
eyinchalik T oshkent va boshqa shaharlarda ham qurila boshlandi. Shahardagi 
yerlam i tejash natijasida T oshkent va boshqa katta shaharlarda k o 'p qavatli 
uylar qurilishi avj oldi. Baland qavatli tu ra r jo y lar (3 3 -3 7 -rasm lar). 
Keyingi paytda O 'z b e kistonda bu xildagi uylar qurila boshlandi. Bu uylar 
yerni tejash jihatidan an ch a qulaydir. K o 'p qavatli uylardan farqi shundaki, bu 

---

uylarda kam ida b ir bo'linm aga va blokka 2 ta lift o 'm atilg an bo'lish i shart 
(odam tashiydigan va yuk tashiydigan), ju d a baland uylarda tez yuradigan 
liftlar o 'm a - tiladi. Y erdan balandligi tufayli bunday uylardagi yozgi 
xonalarga katta e ’tibor berish talab etilad i, y a ’ni ularning m aydoni a n c h a k 
atta b o 'lish i shart. Shaxsiy yozgi xonalardan tashqari um um iy yozgi x onalar 
bo'lishi kerak. Bir-ikki bo'linm ali uylar optim al variant hisoblanadi. Bu tipdagi 
uylar dahalam i h ar xil ko'rinishga olib keladi. Bular d ahalarda kam qavatli 
uylar va o 'rta qavatli uylar orasida joylashtiriladi. K o 'p qavatli va baland 
qavatli uylam ing asosiy qurilm alari. Bu b in o lam i loyihasida asosiy talab: 
ishlatiladigan m ate rial lam ing og'irligi va qurilm alam i iloji b oricha kam 
aytirishdan iborat. Bu, ayniqsa, zilzila tez-tez b o'ladigan joylarda aham 
iyatlidir. Shuning u ch u n k o 'p qavatli uylarda sinch panelli qurilm a, 
engillashtirilgan p an ellar ishlatiladi. T em ir-b eto n li yoki p o 'la td a n sinch b 
o 'lish i m um kin. U stun va rigel orasi ju d a kengayib ketm asligi kerak, bu 
baland qavatli binolarda oraliq katta bo'lm asligi uchun aham iyatlidir. K 
elajakda k o 'p qavatli uylam i qurishda sinch hajm iy elem entlaridan 
foydalanish k o 'z d a tutily ap ti. Baland qavatli u ylarda esa p o 'la t sinchli b o 
'lib , hajm elem en ti bilan to'ldiriladi. Bunday uylar o 'z afzalligi bilan ajralib 
turadi, ya’ni ulam ing qurilishi yengillashadi. Z avoddan tayyor elem en tlar 
keltirilib, ish ham osonlashadi. U lam i har xil usulda joylashtirish m um kin, 
buning oqibatida m e’m oriy ko'rinish an ch a boyiydi. Oxirgi paytda bunday 
uylam i Sirg'ali tum ani dahalarida ju d a k o 'p uchratish m um kin. H ozirgi 
paytda ko 'p g in a uylar quym a tem ir-betondan qurilyapti. Bunday uylarda 
faqat to 'g 'ri shakl em as, balki boshqa h ar xil shakllarni ham ishlatish m u m k 
in , bu esa m e’m oriy ko'rinishni boyitadi va binoning kuchli zilzilaga bardosh 
berishini ta ’m inlaydi.