Мавзу: Кириш

1.3. Банклар таснифи
Банклар таснифи деганда, уларни у ёки бу белгиларига қараб гуруҳлаш тушунилади. Қуйида банкларни айрим белгилари бўйича таснифлаб кўрамиз:

1. 
   Банклар ўзлари бажарадиган вазифаларга кўра қуйидаги турларга бўлинади:
   
2. 
   

эмиссия банклари
Банклар тижорат банклари


Эмиссия банкларининг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат:

• 
  мамлакат миллий пул бирлигини мустаҳкамлаш ва барқарорлигини таъминлаш;
  
• 
  мамлакатда нақд пул муомаласи ва нақд пулсиз ҳисоб-китобларни ташкил этиш ва таъминлаш;
  
• 
  мамлакатда фаолият кўрсатаётган тижорат банклари ва бошқа кредит муассасаларини назорат қилиш ва тартибга солиш;
  
• 
  бошқа вазифалар.
  

Эмиссия банклари ҳар бир мамлакатда бир ёки бир нечта бўлиб, турлича номланади.
Масалан, Ўзбекистонда - Марказий банк, Россияда - Централный банк, Германияда - Бундесбанк, АҚШ да Федерал резерв тизими ва ҳаказо.
Эмиссия банклари одатда, давлат банки бўлиб, мамлакат манфаатларини ҳимоя қиладилар ва ҳукумат муассасаси сифатида фаолият кўрсатадилар.
Тижорат банкларининг энг асосий мақсади ўз фаолиятлари натижасида даромад олиш бўлиб, турли корхоналар, ташкилотлар, муассасалар ва фуқароларга банк хизматларини кўрсатадилар. Улар ҳар бир мамлакатда ўнлаб, юзлаб, ҳатто минглаб фаолият кўрсатишлари мумкин. Масалан, АҚШда - 13000 га яқин, Швесияда – 40 та, Россияда – 2500 тага яқин, Ўзбекистонда эса 31 та тижорат банклари фаолият кўрсатмокда.

3. 
   Банклар хўжалик юритиш белгиси ва хизмат кўрсатиш соҳаларига қараб ихтисослашган ва универсал банкларга бўлинадилар:
   

Ихтисослашган банклар одатда халқ хўжалигининг у ёки бу тармоқлари ва соҳаларини устувор ривожлантиришга хизмат қиладилар. Улар асосан, ана шу тармоқ ва соҳага тегишли корхона ва ташкилотларга хизмат кўрсатадилар. Бундай банклар қаторига инвестиция, ипотека, инновация, биржа банклари ва бошқалар киради.