Mavzu: Kirish. O‘lkamiz tabiati

DARSNING BORISHI:
I-bosqich.Darsning tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqti 5 minut.Tashkiliy qism. Navbatchi axboroti.
II-bosqich. O‘tilgan va uyga berilgan mavzuni so‘rash va takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqti 10 minut Asosiy qism.Tabiatshunoslik fani asosida savol-javoblar o’tkazish.
III-bosqich.Yangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqti 20 minut.
Yangi mavzu bayoni.
Tunlari yulduzlar orasida «bosh» va unga ergash-gan «dum»dan iborat osmon jismini kuzatish mumkin. «Bosh» va «dum»dan iborat bo‘lgan Quyosh sistem asidagi osmon jism i kometa deyiladi. Kometaning boshi qattiq holatdagi tosh, temir va boshqa moddalardan, dumi esa gaz va changlardan iborat. Boshining diametri bir necha kilometr, dumining uzunligi esa bir necha million kilometrgacha bo‘ladi. Kometalar orasida shunday ulkanlari borki, ularning uzunligi 200 million kilometrdan ortiq, ya’ni Yerdan Quyoshgacha bo‘lgan masofadan ham katta.
Kometalar Quyosh atrofida sayyoralar kabi ma’lum orbita bo‘yicha aylanib yurmaydi. Ular sayyoralarning orbitasini kesib o‘tib, Quyoshga gohida yaqinlashadi, gohida uzoqlashadi. Masalan, katta kometaning boshi Venera sayyorasining oldida bo‘lsa, dumining uchi Mars sayyorasi yonida bo‘lishi mumkin. Quyosh sis-temasida 6 mingdan ortiq kometalar bor. Ba’zan say­ yoralar o‘z yo‘lida kometaning dumi orasidan o‘tadi. Kometalar dumini Yer sayyorasi ham kesib o‘tishi mumkin. Agar shunday hodisa yuz bersa, kometa dumini tashkil etgan gaz va changlar Yer sharini o‘rab turgan havoda yo‘q bo lib ketadi. Bizga keyingi 200 yil ichida kometalar Yer bilan ikki marta to‘qnashgani ma’lum. Ikkala holda ham kometaning dumi Yer sharini kesib o‘tgan. Lekin Yer shari zarar ko‘rmagan. Mabodo kometaning boshi Yer shariga yaqinlashsa, undagi tosh va temirlar havoda erib ketadi. Chunki kometa boshi Yerga juda katta tezlik bilan yaqinla-shayotganda havoga ishqalanib erib ketadi. Yerni o ‘rab turgan havo bizni kometalardan himoya qilib turadi.
IV-bosqich.Yangi mavzuni mustaxkamalsh, amaliy va mustaqil ishlar bajarish jarayoni va ajratilgan . Kartochkalar orqali savol-javob o’yini o’tkaziladi