Mavzu: kichik makatab yoShidagi bolalarda shaxslararo munosabatlar dinamikasi psixologik diagnostikasi va korreksiyaSI

Tadqiqotning metodologik asoslari. 

 

 Jaxon psixologiyasidagi ilg‗or konsepsiyalar, yondashuvlar, ilmiy psixologik prinsiplar, 

qonunlar,  qonuniyatlar,  mexanizmlar;  sifatida  klassik  psixologiyadagi  shaxsni  o‗rganishga 

haqqoniy va shaxslilik nuqtai nazaridan yondashish, shaxsning faolligi va taraqqiyot tamoyillari 

hamda  psixik  hodisalarni  tadqiq  etishga  kompleks  yondashish  (B.G.Ananev),  determinizm 

tamoyili  (S.L.Rubinshteyn,  A.N.Leontev),  tizimli  yondashish  (B.F.Lomov)lar  xizmat  qildi. 

Izlanishlarimizda  O‗zbekiston  hukumati  qarorlari,  Respublikamiz  Prezidenti  I.A.Karimovning 

barkamol  avlodni  voyaga  yetkazish  to‗g‗risidagi  g‗oyalariga  asoslandik.  Shunigdek,  shaxsning 

faoliyatda  shakllanishi  nazariyalari  (L.  Vigotskiy,  D.  Elkonin,  A.  Leontev,  G.  Andreeva  va 

boshqalar),  O‗zbekistonlik  psixologlarning  bola  shaxsini  tadqiq  etish  buyicha  ishlab  chiqqan 

nazariy yondashuvlari (M. Davletshin, G. Shoumarov, E. Goziev, V. Karimova, B. Qodirov, N. 

Sog‗inov va boshqalar) ham tadqiqotimizning metodologik asosi bo‗lib  xizmat qildi.  

.Tadqiqotning metodlari. 

---

 

7 

 

Shaxslararo  munosbatlarni  o‗rganish  masalalari  asosan,  kuzatishlar  va  pedagogik 

tajribalarga  tayanadi.  Muloqatga  kirishish    qobiliyat  -  o‗quvchining    shaxslararo  munosabatlar  

jarayonini  diagnostika  qilish  orqali  o‗rganiladi.  Jumladan,  aqliy  rivojlanish  darajasini 

aniqlashdagi  omillar  esa,  ortiqcha  predmetni  olib  tashlash  metodi;  analitik-sintetik  xususiyatlar 

taxlili;  ortiqcha  tushunchani  topish  metodikasi;  o‗quvchining  mavxum  va  so‗z-mantiq 

tafakkurini  diagnostika  qilish;  ortiqcha  tushunchalarni  topish  bo‗yicha  misollar;  tushunchalarni 

taqqoslash;  o‗quvchidagi  elementar  fikrlash  ko‗nikmasini  aniqlash;  o‗quvchining  o‗quv 

materialidagi  muxim  va  asosiy  belgilarni  ajrata  olish  xususiyatlarini  diagnostikasi;  oddiy  va 

murakkab analogiya metodlari orqali aniqlanib, xozirgi zamon o‗quvchisining o‗quv va mexnat 

malakalari  borasidagi  ijobiy  va  salbiy  xususiyatlari  yoritiladi.  Shuningdek,    tadqiqotimiz 

davomida  quyidagi  metodlardan  foydalandik:  kuzatish,  suxbat,  savol  javob,  mehnat 

ko‗nikmalarini  shaklllantiruvchi  metodikalar,  psixodiognostik  testlar,  mehnat  malakalarini 

aniklovchi  metodikalar.psixologik  sifat  taxlil  qilish  metodikalari.  ilmiy  adabiyotlarni  nazariy 

tahlil etish