Mavzu: Kasbiy psixologiyaning tadqiqot metodlari Reja: Kasbiy psixologiyaning tadqiqot metodlari klassifikatsiyasi

Professiografik tadqiqotlar metodlari.
Kasb ilmiy ta’siri mehnatning tashqi (mehnat xulqi ) tashqi, ya’ni psixik jarayonlar ko‘rishini, ya’ni mehnat sub’ektining ichki vositalari bo‘lgan integral psixologik tizilmalarini nazarda tutadi. Professiografiyada ko‘pgina turli tuman usullar qo‘llanadi.

• 
  Ijtimoiy (so‘rovnomalar savollar kiritilgan kuzatuv);
  
• 
  Psixologik (suxbat kuzatuv tajriba va ulardan kelib chiquvchi intervьyu shaxsiy so‘rovnomalar teslar tajribalar psixobiografiyalar faoliyat maxsulotlarning muhim)
  
• 
  Fiziologik (EKG.KGR qayda arterial bosimni o‘lchash antopometrik va tehnik ma’lumotlar);
  
• 
  Tehnalogik jarayonlar ta’siri va boshqa usullar xilma – xilligidan vaqt, kuch va vaziyatlarni minimal bilan profesiogramma tadqiqotdagi savollarga javob beruvchi usullarni tanlash lozim .
  

Usullar kompleksini ishlab chiqishda tizim tashkil etuvchi omil tadqiqot maqsadi rolь o‘ynaydi.
Psixografiyalarni kasbga yo‘naltirish uchun ishlab chiqayotganda kasbning umumiy professiografik va ijtimoiy psixologik ta’siriga katta e’tibor beriladi. Mehnat sharoitlaridan, tehnik, tehnologik va ijtimoiy psixologk sharoitlari ancha chuqurroq o‘rganiladi. Tadqiqotlarning muhim yo‘nalishi shaxsning qobiliyatlari, psixofiziologik xususiyatlarini baholashdir.
Professiogrammalarning kasbga yo‘naltirish va kasbiy tanlov maqsadida ishlab chiqishda psixodiognostik tadqiqotlar juda muhim hisoblanadi. Qolgan tadqiqotlar o‘quv – kasb muassasalarida talabalar, o‘quvchilar o‘qishiga qabul qilinadigan shaxslar ishlashi lozim bo‘lgan sharoitlarni aniqlash uchun ahamiyatga ega. Ammo ular ham muhim hisoblanadi, chunki aniq majburiyatlarni va mehnat sharoitlarni bilmasdan, kasbga yo‘naltirish, kasbiy yo‘naluvini tashkillashtirib va kasbga layoqatni aniqlab bo‘lmaydi.
Professiografik tadqiqotlarning keyingi yo‘nalishi – toliqish monotoniya boshqa yomon holatlarni oldini olish, travmatizm bilan ko‘rish kasalligining pasayishi maqsadida mehnat sharoitlari va tartibini o‘rganishdir. Tadqiqotlarning asosiy maqsadi – mehnat sharoitlar va tartibini o‘rganishi va shu bilan birga normal va patologik xolatlar, shuningdek, shaxsning kasbiy muhim va faoliyatiga bo‘lgan reaksiyasini tashxis etadi. Bu kompleksga professiografik usullardan gigienik, tabiiy, psixologk va fiziologik usullar kiradi.
Professiografiya natijalari professiogrammada aks etadi, u mehnat
sharoitlari tasviri, ishchi huquq va majburiyatlari, muhim kasbiy sifatlari shuningdek, sog‘lig‘iga qarshi ko‘rsatmalarni o‘z ichiga oladi.
Professiogrammaning muhim tarkibiy qismi - psixogramma bo‘lib, u mutaxassisning motivasion, iroda va emosional sohasining tavsifi hisoblanadi.
Psixogramma - kasbning psixologik portreti bo‘lib, u aniq kasbda dolzarb bo‘lgan psixologik funksiyalar guruhi bilan namoyon bo‘ladi.