Mavzu: Kapalaklar- lipidoptera Kapalaklar

Mavzu:To’liq o’zgarish bilan rivojlanadigan hasharotlar biologiyasi.

Karam kapalagi. Karam kapalagining qurti karam, sholg‘om, turp, 
achambiti kabi karamdoshlar oilasiga mansub o‘simlik 
larning bargi 
bilan oziqlanadi. Uning qanotlari oq rangda bo‘lganidan oq kapalak 
ham deyiladi. Oldingi qanotlarining chetki qismida katta qora dog‘i 
bo‘ladi (47-rasmga qarang). Kapalak qo‘nganida qanotlari tanasi us-
tida tik bo‘lib taxlanadi. Qanotlari 
ning ostki tomoni yashil-sarg‘ish 
rangda bo‘lganidan uni barglar orasida sezish qiyin.
Karam kapalagi tuxumlarini o‘simlik bargi ostiga qo‘yadi. Tu-
xumlardan chiqqan yosh qurtlar dastlab sariq rangda bo‘ladi, ke-
yinchalik rivojlanib, ko‘k-yashil rangga kiradi. Ularning orqa va yon 
tomonida bir necha qator sariq va qora dog‘lari bo‘ladi. Qurtlar 
po‘st tashlab rivojlanadi. Yetilgan qurtlar daraxtlar yoki devorlarga 
chiqib olib, g‘umbakka aylanadi. G‘umbakdan chiqqan kapalaklar 
bir necha soatdan so‘ng ucha boshlaydi.
Tut iðak qurti. Odamlar qadimdan hasharotlarning hayoti bilan 
tanish bo‘lganlar. Ularni, ayniqsa, kapalak qurtlarining pilla o‘rashi 
qiziqtirgan. Tut iðak qurti eng qadimgi xonakilashtirilgan hasharot 
hisoblanadi. Uning asl vatani Himolay bo‘lib, bundan 5 000 yil 
ilgari xitoyliklar boqa boshlashgan. Hozir iðak qurti Yaponiya, Xi-
toy, Braziliya, O‘rta Osiyo, Janubi-Sharqiy Osiyo, Janubiy Yevropa .
Chala o’zgarish bilan rivojlanadigan hasharotlar biologiyasi.


Mavzu:Chala o’zgarish bilan rivojlanadigan hasharotlar biologiyasi.


To‘liq o‘zgarish bilan rivojlanish. Ko‘pchilik hasharotlar (qo‘ng‘izlar, 
kapalaklar, burgalar, pashshalar, chivinlar, arilar, chumolilar)ning tuxumdan chiqqan 
lichinkasining tuzilishi va hayot kechirishi voyaga yetgan davriga o‘xshamaydi. 
Bunday lichinkalar chuvalchangsimon shaklda bo‘lib, qurt deyiladi. Hasharotlar 
qurtining tanasi chuvalchanglarga o‘xshash halqalardan iborat; oyo‘qlari kalta, og‘iz 
organlari ko‘pincha kemiruvchi tipda tuzilgan; oddiy ko‘zlari faqat yorug‘ni farqlash 
uchun xizmat qiladi. Rivojlanish davrida qurt faol harakat qiladi va oziqlanadi; bir 
necha marta tullab g‘umbakka aylanadi. G’umbak hasharotning tinim davri 
hisoblanadi. Bu davrda lichinkalik organlar qayta tuziladi. Odatda, g‘umbak 
harakatsiz bo‘lib, oziqlanmaydi. Ayrim kapalaklarning g‘umbagi pilla ichida 
bo‘ladi. G’umbakning qayta tuzilishi tamom bo‘lganidan so‘ng g‘umbak